Tlen jest najbardziej rozpowszechnionym pierwiastkiem na Ziemi. Stanowi ok. 21% objętości
atmosfery i ok. 45% masy skorupy ziemskiej.
Oceń prawdziwość poniższych stwierdzeń dotyczących roli tlenu w przyrodzie. Zaznacz w tabeli P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, albo F – jeśli stwierdzenie jest fałszywe.
1.
Tlen bierze udział w procesach utleniania (spalania) wyłącznie związków organicznych.
P
F
2.
Ozon w atmosferze pełni funkcję filtra pochłaniającego część promieniowania ultrafioletowego emitowanego przez Słońce.
P
F
3.
Tlen uwalniany w procesie fotosyntezy pobierany jest przez wszystkie organizmy do procesu oddychania.
Ogólnoświatowym problemem jest nadmierna emisja dwutlenku węgla do atmosfery.
Jej ograniczenie może polegać na zwiększeniu – w ogólnym bilansie energetycznym –
udziału energii pochodzącej z odnawialnych źródeł energii.
Spośród podanych działań A–D wybierz i zaznacz dwa, które pozwolą na zwiększenie, w ogólnym bilansie energetycznym, udziału energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych.
Wiele związków chemicznych występujących w komórce to makrocząsteczki, które składają się z monomerów połączonych ze sobą odpowiednimi wiązaniami. Na schemacie przedstawiono fragment makrocząsteczki, w której zaznaczono rodzaj wiązania chemicznego występującego między monomerami fragmentu tej cząsteczki.
a)
Podaj nazwę wiązania chemicznego zaznaczonego na schemacie, a także nazwę monomerów połączonych tym wiązaniem.
Nazwa wiązania:
Nazwa monomerów:
b)
Spośród wymienionych związków chemicznych wybierz ten, w którym występują przedstawione na schemacie wiązania chemiczne. Podkreśl nazwę tego związku.
W tabeli cyfrą 1 zaznaczono obecność, a cyfrą 0 − brak niektórych cech u przedstawicieli wybranych gatunków strunowców. Obok tabeli zamieszczono drzewo filogenetyczne, na którym literami A–F oznaczono pewne grupy systematyczne strunowców oraz zaznaczono na gałęziach (liniach filogenetycznych) cechy, które w rozwoju ewolucyjnym u przodków tych grup pojawiły się po raz pierwszy.
1.1. (0–1)
Wybierz z tabeli i zapisz poniżej nazwy wszystkich przedstawicieli strunowców należących do grup oznaczonych na drzewie filogenetycznym literami C i E.
Grupa C:
Grupa E:
1.2. (0–1)
Podaj wszystkie widoczne na drzewie filogenetycznym grupy kręgowców, których wspólny przodek miał cztery kończyny kroczne. Zapisz oznaczenia literowe tych grup.
Na schemacie przedstawiono transport glukozy do wnętrza komórki. Glukoza pokonuje
barierę w postaci błony komórkowej dzięki transportowi zintegrowanemu (sprzężonemu)
z transportem jonów sodu. W błonie komórkowej, oprócz białka transportującego glukozę,
znajduje się tzw. pompa sodowo-potasowa, której rolą jest usuwanie z komórki jonów sodu
przy jednoczesnym pobieraniu jonów potasu. Na każde trzy jony sodu usunięte z komórki
przypadają dwa pobrane jony potasu – powoduje to nierównomierny rozkład stężeń jonów
po obu stronach błony komórkowej.
1.1. (0–1)
Wyjaśnij, biorąc pod uwagę stężenia substancji po obydwu stronach błony komórkowej, na czym polega związek aktywnego transportu jonów sodu na zewnątrz komórki z transportem glukozy do wnętrza komórki.
1.2. (0–1)
Spośród wymienionych cząsteczek (A–D) zaznacz te, które są transportowane ze światła jelita do wnętrza komórek nabłonka jelita w sposób analogiczny do przedstawionego na schemacie.
Oceń, czy poniższe informacje dotyczące porównania komórki prokariotycznej i eukariotycznej są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.
1.
W niektórych strukturach komórek eukariotycznych występują rybosomy bardzo podobne do tych, które są obecne w komórkach prokariotycznych.
P
F
2.
Jądra komórkowe obecne w komórkach prokariotycznych są mniejsze niż występujące w komórkach eukariotycznych.
P
F
3.
Zarówno u prokariontów, jak i eukariontów występują struktury wewnątrzkomórkowe otoczone podwójną błoną.
