Biologia - Matura Maj 2010, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 19.
Kategoria:
Układ pokarmowy i żywienie
Typ:
Podaj i uzasadnij/wyjaśnij
.......................................................................................................................................................
Gruczoły ślinowe wydzielają do jamy ustnej człowieka około 1,5 l śliny w ciągu doby. Ślina zawiera:
- α-amylazę ślinową trawiącą polisacharydy,
- lipazę ślinową zapoczątkowującą trawienie tłuszczów w żołądku (wraz z lipazą żołądkową),
- mucyny – glikoproteiny, których rolą jest zwilżenie pokarmu, sklejanie bakterii i ochrona błony śluzowej jamy ustnej,
- lizozym, który niszczy ścianę komórkową bakterii,
- laktoferrynę, której rolą jest wiązanie żelaza i działanie bakteriostatyczne,
- białka bogate w prolinę, które ochraniają szkliwo zębów i wiążą toksyczne taniny.
| a) | Wyjaśnij, dlaczego w żołądku, mimo obecności lipazy ślinowej i lipazy żołądkowej, trawienie tłuszczów odbywa się w znacznie mniejszym stopniu niż w dwunastnicy. |
| b) | Na podstawie informacji zawartych w tekście wyjaśnij, dlaczego u chorych z niedoborem wydzielania śliny (kserostomia) próchnica zębów występuje częściej niż u ludzi z prawidłowym wydzielaniem śliny. |
Rozwiązanie
a)
1 p. – za poprawne wyjaśnienie uwzględniające stopień zemulgowania tłuszczów lub zbyt
niskie pH w żołądku
Przykłady poprawnej odpowiedzi:
- W żołądku, gdzie działają te enzymy, tłuszcze są zemulgowane w bardzo małym stopniu, co utrudnia działanie lipaz rozkładających tłuszcze.
- Działanie lipaz rozkładających tłuszcze utrudnia zbyt niskie pH w żołądku.
b)
1 p. – za poprawną odpowiedź uwzględniającą związek przyczynowo–skutkowy pomiędzy
niedoborem śliny a zwiększoną zapadalnością na próchnicę zębów
Przykład poprawnej odpowiedzi:
- U ludzi z niedoborem śliny zęby nie są wystarczająco chronione przez substancje bakteriobójcze i bakteriostatyczne, które hamują rozmnażanie się bakterii.
- U ludzi z niedoborem śliny jest mniejsza ilość substancji chroniących szkliwo, dlatego łatwiej rozwija się u nich próchnica.
