Biologia - Matura Maj 2017, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 16.
Na rysunku przedstawiono budowę skóry płazów, która u tych zwierząt pełni istotną funkcję w wymianie gazowej.
| a) | Na podstawie informacji przedstawionych na rysunku oceń, czy poniższe zdania opisujące budowę skóry płazów są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe. |
| 1. | Skórę płazów okrywa nabłonek jednowarstwowy. | P | F |
| 2. | Pory występujące w skórze płazów są ujściami gruczołów śluzowych. | P | F |
| 3. | Gruczoły śluzowe są wytworami naskórka. | P | F |
| b) | Wyjaśnij, w jaki sposób występujące w skórze płazów liczne gruczoły śluzowe i liczne naczynia krwionośne umożliwiają płazom sprawną wymianę gazową. |
- Gruczoły śluzowe:
- Naczynia krwionośne:
Rozwiązanie
Schemat punktowania
1 p. – za poprawną ocenę wszystkich trzech informacji opisujących budowę skóry płazów.
0 p. – za każdą inną odpowiedź lub za brak odpowiedzi.
Rozwiązanie
1. – F, 2. – P, 3. – P
Schemat punktowania
2 p. – za poprawne wyjaśnienie, w jaki sposób oba elementy budowy skóry płazów
umożliwiają wymianę gazową, uwzględniające w przypadku:
gruczołów śluzowych – utrzymywanie wilgotnego naskórka zapewniającego wydajną
dyfuzję tlenu lub obu gazów pomiędzy powietrzem a skórą;
naczyń krwionośnych – zapewnienie wystarczająco dużej powierzchni w celu
umożliwienia sprawnej dyfuzji gazów pomiędzy skórą a krwią lub zapewnienie
przepływu krwi ułatwiającego odbiór tlenu i dostarczanie CO2.
1 p. – za poprawne wyjaśnienie, w jaki sposób tylko jeden z wymienionych elementów
budowy skóry płazów umożliwia wymianę gazową.
0 p. – za odpowiedź, która nie spełnia powyższych wymagań, lub za brak odpowiedzi.
Przykładowe rozwiązania
- Gruczoły śluzowe – w śluzie rozpuszcza się tlen, co ułatwia jego dyfuzję.
- Naczynia krwionośne – krew transportuje dwutlenek węgla do skóry, a tlen transportuje – ze skóry.
- Gruczoły śluzowe – wytwarzany przez nie śluz utrzymuje wilgotność naskórka, co ułatwia dyfuzję tlenu z powietrza w głąb skóry.
- Naczynia krwionośne – ich gęsta sieć zwiększa powierzchnię dyfuzji tlenu do krwi i CO2 z krwi, co zwiększa intensywność wymiany gazowej.
- Gruczoły śluzowe – wytwarzany przez nie śluz ułatwia przenikanie gazów przez skórę dzięki rozpuszczaniu się ich w wodzie.
- Naczynia krwionośne – płynąca nimi krew odbiera tlen i oddaje dwutlenek węgla, co zwiększa intensywność wymiany gazowej.
Uwaga:
Uznaje się odpowiedzi odnoszące się do lokalizacji naczyń krwionośnych blisko powierzchni skóry, dzięki czemu droga dyfuzji gazów przez skórę jest krótsza.
Nie uznaje się odniesienia wyłącznie do dwutlenku węgla z pominięciem tlenu jako gazu oddechowego.
