Biologia - Matura Czerwiec 2019, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 12.
Witamina D3 (cholekalcyferol) w organizmie człowieka jest wytwarzana w skórze z 7-dehydrocholesterolu pod wpływem promieniowania ultrafioletowego B (UVB) o długości fali 290–315 nm. Ten proces zazwyczaj nie pokrywa zapotrzebowania organizmu na tę witaminę, dlatego też ważnym jej źródłem jest pokarm.
Cholekalcyferol jest nieaktywny i wymaga hydroksylacji na 1. i 25. atomie węgla, co prowadzi do powstania aktywnej formy witaminy D3 – kalcytriolu. Pierwszy etap jej aktywacji zachodzi w hepatocytach, natomiast drugi – w nerkach, pod wpływem parathormonu. Kontrola metabolizmu witaminy D3 następuje głównie w nerkach, gdzie niskie stężenia wapnia i fosforu oraz wysokie stężenie parathormonu (PTH) w surowicy pobudzają syntezę kalcytriolu. Aktywna witamina D3 odgrywa ważną rolę m.in. w procesach wchłaniania wapnia z przewodu pokarmowego.
12.1. (0–1)
Na podstawie tekstu oceń, czy poniższe informacje dotyczące witaminy D3 są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.
| 1. | Pierwszy etap hydroksylacji cholekalcyferolu zachodzi w wątrobie. | P | F |
| 2. | Bezpośrednim substratem do wytwarzania aktywnej witaminy D3 (kalcytriolu) w skórze człowieka jest 7-dehydrocholesterol. | P | F |
| 3. | Niskie stężenie parathormonu we krwi pobudza syntezę aktywnej formy witaminy D3. | P | F |
12.2. (0–1)
Na podstawie tekstu określ, jaki wpływ na gospodarkę wapniową organizmu będzie miało obniżenie tempa hydroksylacji cholekalcyferolu w nerkach. Odpowiedź uzasadnij, uwzględniając funkcję tej witaminy w organizmie człowieka.
12.3. (0–1)
Spośród wymienionych poniżej nazw pokarmów wybierz i podkreśl nazwy wszystkich będących bogatym źródłem witaminy D3.
Rozwiązanie
12.1. (0–1)
Schemat punktowania
1 p. – za poprawną ocenę wszystkich trzech informacji.
0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań lub za brak odpowiedzi.
Rozwiązanie
1 – P, 2 – F, 3 – F
12.2. (0–1)
Schemat punktowania
1 p. – za poprawne określenie ujemnego wpływu na gospodarkę wapniową i uzasadnienie,
odnoszące się do upośledzenia wchłaniania wapnia w jelitach oraz niedoboru wapnia
w organizmie.
0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań lub za brak odpowiedzi.
Przykładowe rozwiązanie
- Obniżenie tempa hydroksylacji cholekalcyferolu będzie miało ujemny wpływ na gospodarkę wapniową w organizmie człowieka, ponieważ spowoduje upośledzenie wchłaniania wapnia w jelitach.
- Zaburzenie tego procesu spowoduje niedobór kalcytriolu / aktywnej D3, a tym samym, upośledzenie wchłaniania wapnia z przewodu pokarmowego i jego niedobór w organizmie.
Uwaga:
Nie uznaje się odpowiedzi z błędną terminologią odnoszące się do „wapna”.
12.3. (0–1)
Schemat punktowania
1 p. – za podkreślenie nazw dwóch właściwych pokarmów.
0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań lub za brak odpowiedzi.
Rozwiązanie
