1. Strona główna
  2. Zadania maturalne z biologii
  3. Zbiór zadań CKE, Poziom rozszerzony (Formuła 2015)

Biologia - Zbiór zadań CKE, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 116.

Kategoria: Wpływ człowieka na środowisko i jego ochrona Typ: Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

U podstaw powstania koncepcji ekologicznej sieci obszarów chronionych legł jeden z wymogów skutecznej ochrony zasobów przyrodniczych, jakim jest zapewnienie ciągłości ekosystemów. Sieć ECONET-POLSKA jest wielkoprzestrzennym systemem obszarów węzłowych i korytarzy ekologicznych rangi międzynarodowej i krajowej. Obszary węzłowe, najlepiej zachowane pod względem przyrodniczym i reprezentatywne dla różnych regionów przyrodniczych kraju, są ze sobą wzajemnie powiązane korytarzami ekologicznymi, które zapewniają ciągłość więzi przyrodniczych w obrębie tego systemu. Sieć zawiera w sobie również obszary prawnie chronione (parki narodowe i krajobrazowe oraz rezerwaty) i ostoje przyrody. Jesienią 2012 r. przyrodnicy zaobserwowali w Karkonoszach watahę wilków, liczącą pięć osobników. Obecność tych drapieżników była prawdziwą sensacją. Zwierzęta pojawiły się bowiem w Karkonoszach po 170 latach nieobecności. Od kilku lat wróciły tu też rysie. W Karkonoszach jest dużo jeleni i saren, które niszczą ogromną liczbę młodych drzew, sadzonych przez leśników. Karkonoski Park Narodowy zleca nawet odstrzały redukcyjne. Zdaniem przyrodników powrót dużych ssaków drapieżnych jest szansą na przywrócenie równowagi ekologicznej w lasach tego Parku.
Na mapie przedstawiono krajową sieć ekologiczną ECONET-POLSKA.

Na podstawie: http://jeleniagora.naszemiasto.pl/artykul/wilki-w-karkonoszach,1557347,art,t,id,tm.html;
http://www.ios.edu.pl/biodiversity/9/mapa.htm [dostęp: 23.10.2014].
a)Korzystając z mapy, podaj znaczenie korytarzy ekologicznych dla różnorodności biologicznej na poziomie genetycznym i gatunkowym.
b)Na podstawie przedstawionych informacji uzasadnij konieczność współpracy międzynarodowej w celu zapobiegania zagrożeniom przyrody.
c)Wyjaśnij, dlaczego powrót dużych ssaków drapieżnych w Karkonosze jest szansą na przywrócenie równowagi ekologicznej w tamtejszych lasach.

Rozwiązanie

Przykłady poprawnych odpowiedzi

a)
(0-1)
Korytarze ekologiczne umożliwiają migrację organizmów, dzięki czemu może dochodzić do krzyżowania się organizmów z różnych populacji danego gatunku (wymiany genów między nimi) oraz do przemieszczania się gatunków na tereny, na których do tej pory nie występowały i / lub powrotu na tereny uprzednio zajmowane przez organizmy danego gatunku.

b)
(0-1)

Współpraca międzynarodowa umożliwia zintegrowanie w skali międzynarodowej obszarów podlegających ochronie i / lub utworzenie spójnego (ponadpaństwowego / europejskiego) systemu ochrony przyrody, co może skutecznie zapobiegać zagrożeniom przyrody, ponieważ szkodliwe czynniki, organizmy mogą bez przeszkód przekraczać granice państwowe (gdyż granice zasięgów gatunków nie pokrywają się z granicami państwowymi).

c)
(0-1)

Powrót w Karkonosze dużych ssaków drapieżnych (wilków, rysi) może spowodować zmniejszenie liczebności roślinożernych ssaków kopytnych, co przyczyni się do zmniejszenia uszkodzeń młodych drzew (co będzie umożliwiać odbudowę drzewostanu / co poprawi kondycję drzewostanu), czyli będzie sprzyjać przywracaniu równowagi w ekosystemie lasu.

Wskazówki

a)
Analizując mapę, zwróć uwagę na rozmieszczenie korytarzy ekologicznych, które komunikują ze sobą różne obszary chronione. Następstwa możliwości komunikacji między organizmami należy powiązać z różnorodnością na poziomie genetycznym, czyli możliwością krzyżowania się organizmów oraz z różnorodnością na poziomie gatunkowym, czyli migracją gatunków.

b)
Analizując mapę, należy zwrócić uwagę na międzynarodowe obszary węzłowe i korytarze ekologiczne znajdujące się na terenie Polski, które mają łączność z takimi obszarami i korytarzami poza krajem oraz z obszarami i korytarzami krajowymi. Łatwo w tym dostrzec możliwość utworzenia spójnego systemu ochrony przyrody w skali międzynarodowej, możliwość skutecznego zapobiegania zagrożeniom przyrody nierespektującym granic państwowych.

c)
Aby wyjaśnić rolę dużych drapieżników w utrzymaniu równowagi w ekosystemie, należy przedstawić ciąg zależności pokarmowych i ich skutków dla ekosystemu przy zwiększonej liczbie drapieżników. Niezbędne jest przy tym zwrócenie uwagi na regulację liczebności organizmów z poszczególnych poziomów troficznych: obecność dużych drapieżników → mniej kopytnych roślinożerców → mniej uszkodzonych drzew → intensywniejszy wzrost drzew → powrót ekosystemu lasu do stanu równowagi.