Biologia - Matura Czerwiec 2021, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 17.
Gen TP53, zwany „strażnikiem genomu”, jest genem supresorowym, którego mutacje mogą być przyczyną nowotworów. Badania wykazały, że w ok. 50% przypadków nowotworów u ludzi stwierdzono mutacje w obrębie genu TP53. Białko p53 kodowane przez ten gen ma wiele funkcji – do najważniejszych jego zadań należy regulacja przejścia komórki z fazy G1 do fazy S. Prawidłowe białko p53 jest przyczyną zatrzymania cyklu komórkowego w fazie G1 oraz indukowania naprawy DNA, gdy wykryje uszkodzenia DNA spowodowane czynnikami mutagennymi. Skuteczna naprawa DNA pozwala kontynuować cykl komórkowy. Jeżeli naprawa się nie powiedzie, białko p53 powoduje aktywację genu BAX, który uruchamia procesy prowadzące do apoptozy. Na poniższym schemacie przedstawiono cykl komórkowy.
J.A. McCubrey i wsp., Roles of TP53 in determining therapeutic sensitivity, growth, cellura senescence, invasion and metastasis, „Adv. Biol. Regul.” 63, 2017
17.1. (0–1)
Opisom faz cyklu komórkowego wymienionym w tabeli przyporządkuj ich oznaczenia wybrane spośród: G1, G2, M, S.
| Procesy zachodzące w danej fazie | Faza |
|---|---|
| Intensywna synteza białek, głównie służących do wytworzenia mikrotubul wrzeciona kariokinetycznego. | |
| Kariokineza i cytokineza. | |
| Intensywna synteza różnych białek, głównie enzymów potrzebnych do replikacji DNA. | |
| Podwojenie ilości DNA w komórce, bez zmiany ploidalności komórki, intensywna synteza histonów. |
17.2. (0–1)
Dokończ zdanie. Zaznacz odpowiedź A albo B oraz jej uzasadnienie 1., 2. albo 3.
Brak aktywacji genu BAX w komórce z delecją genu TP53 może doprowadzić do
| A. | rozwoju nowotworu, | ponieważ | 1. | komórka z uszkodzonym DNA będzie mogła przejść z fazy G1 do fazy S. |
| 2. | komórka z uszkodzonym DNA zatrzyma się w fazie G1 cyklu i nie przejdzie do fazy S. | |||
| B. | śmierci komórki, | |||
| 3. | komórka z uszkodzonym DNA ulegnie apoptozie. |
Rozwiązanie
17.1. (0–1)
Zasady oceniania
1 pkt – za poprawne przyporządkowanie wszystkich czterech faz cyklu komórkowego.
0 pkt – za odpowiedź niespełniającą wymagań na 1 pkt albo za brak odpowiedzi.
Rozwiązanie
| Procesy zachodzące w danej fazie | Faza |
|---|---|
| Intensywna synteza białek, głównie służących do wytworzenia mikrotubul wrzeciona kariokinetycznego. | G2 |
| Kariokineza i cytokineza. | M |
| Intensywna synteza różnych białek, głównie enzymów potrzebnych do replikacji DNA. | G1 |
| Podwojenie ilości DNA w komórce, bez zmiany ploidalności komórki, intensywna synteza histonów. | S |
17.2. (0–1)
Zasady oceniania
1 pkt – za zaznaczenie obu poprawnych odpowiedzi.
0 pkt – za odpowiedź niespełniającą wymagań na 1 pkt albo za brak odpowiedzi.
Rozwiązanie
A1
