Biologia - Informator CKE matury dwujęzycznej (tłumaczenie BiologHelp), Poziom rozszerzony (Formuła 2023) - Zadanie 1.
Barwnik Unny-Pappenheima składa się z zieleni metylowej, która wiąże się wybiórczo z DNA, nadając mu niebiesko-zielone zabarwienie, oraz z pironiny, która wiąże się z RNA i barwi go na czerwono.
Przeprowadzono eksperyment:
Komórki epidermy liści spichrzowych cebuli (Allium cepa) traktowano rybonukleazą.
Następnie komórki wybarwiono barwnikiem Unny-Pappenheima, który nadał jądru komórkowemu
jednolite niebiesko-zielone zabarwienie. Jąderko nie zostało wykryte, a cytoplazma nie uległa
wybarwieniu.
1.1. (0-1)
Wyjaśnij, dlaczego tylko jądro komórkowe uległo jednolitemu wybarwieniu, podczas gdy jąderko nie zostało wykryte i również cytoplazma nie uległa wybarwieniu.
1.2. (0-1)
Uzupełnij zdanie. Wybierz właściwą odpowiedź spośród punktów A-B i 1-3.
Barwnik Unny-Pappenheima jest używany do barwienia większości dojrzałych:
| A. | elementów rurki sitowej, | w których wybarwieniu ulega | 1. | cytoplazma i jądro komórkowe. |
| 2. | tylko cytoplazma. | |||
| B. | elementów naczyń, | |||
| 3. | tylko jądro komórkowe. |
Rozwiązanie
1.1. (0-1)
Zasady oceniania
1 pkt – za prawidłowe wyjaśnienie uwzględniające: (1) rozkład RNA przez rybonukleazę na terenie jądra i cytoplazmy oraz (2) wiązanie się jednego z barwników mieszaniny Unny-Pappenheima (zieleni metylowej) tylko do DNA.
0 pkt – za odpowiedź niespełniającą wymagań za 1 pkt albo za brak odpowiedzi.
Przykładowe rozwiązania
- Pod wpływem rybonukleazy dochodzi do rozkładu RNA na terenie jądra komórkowego i cytoplazmy. Użyty barwnik zwiąże się więc tylko do DNA na terenie jądra, przez co jąderka i cytoplazma będą niezabarwione.
- Mieszanina Unny-Pappenheima zwiąże się tylko z DNA znajdującym się w jądrze komórkowym i zabarwi je, ponieważ RNaza rozłoży RNA jądrowe i cytoplazmatyczne.
- Po zastosowaniu mieszaniny Unny-Pappenheima w komórkach, zabarwiony zostanie tylko DNA jądrowy, ponieważ RNA obecny w jądrze i cytoplazmie uległ rozkładowi przez RNazę.
Uwagi:
Uznaje się podawanie zamiast rybonukleazy nazwę RNaza oraz zapis, że po zastosowaniu RNazy, a następnie mieszaniny Unny-Pappenheima zabarwieniu ulegnie DNA obecny w jądrze, mitochondriach i plastydach (nie chloroplastach – epiderma wewnętrzna liścia spichrzowego cebuli nie zawiera chloroplastów).
Nie uznaje się podawania zamiast RNazy nazw: nukleazy, enzymy rozkładające kwasy nukleinowe ani enzymy trawienne.
1.2. (0-1)
Zasady oceniania
1 pkt – za zaznaczenie właściwego dokończenia zdania.
0 pkt – za odpowiedź niespełniającą wymagań za 1 pkt albo za brak odpowiedzi.
Prawidłowe rozwiązanie
A2
