Biologia - Matura Czerwiec 2016, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 12.
Pszczoły miodne tworzą społeczeństwa, które składają się z królowej matki i robotnic, natomiast samce (trutnie) występują rzadko. Królowa jest większa od robotnic, ma duży odwłok, zredukowane narządy gębowe, oczy i czułki mniejsze niż robotnice. Robotnice mają zredukowane gonady. O tym, czy samica będzie robotnicą czy matką roju, decyduje dieta we wczesnej fazie larwalnej. Larwy karmione tzw. mleczkiem królewskim przekształcają się w królowe, a te, które go nie dostawały, stają się robotnicami. Raz w życiu, podczas lotu godowego, królowa zostaje zaplemniona przez kilka trutni. Przechowuje ich nasienie w zbiorniczku nasiennym i reguluje proces zapłodnienia. Składa dwa rodzaje jaj: zapłodnione (z których rozwiną się samice) i niezapłodnione (z których powstaną trutnie).
| a) | Zaznacz rodzaj zmienności opisanej na przykładzie samic pszczoły miodnej. |
- środowiskowa
- rekombinacyjna
- mutacyjna
| b) | W poniższym zdaniu podkreśl w każdym nawiasie właściwe określenie, tak aby zdanie było prawdziwe. |
Trutnie powstają w wyniku procesu (partenogenezy / poliembrionii) i są (haploidalne / diploidalne).
| c) | Wyjaśnij, dlaczego trutnie, pomimo że są potomstwem jednej królowej, nie są identyczne genetycznie. |
Rozwiązanie
Schemat punktowania
1 p. – za zaznaczenie poprawnej nazwy rodzaju przedstawionej zmienności pszczół.
0 p. – za każdą inną odpowiedź lub za brak odpowiedzi.
Poprawna odpowiedź
A./ środowiskowa
Schemat punktowania
1 p. – za podkreślenie w zdaniu obu poprawnych określeń.
0 p. – za każdą inną odpowiedź lub za brak odpowiedzi.
Poprawna odpowiedź
Trutnie powstają w wyniku procesu (partenogenezy / poliembrionii) i są (haploidalne /
diploidalne).
Schemat punktowania
1 p. – za poprawne wyjaśnienie przyczyny różnicy genetycznej trutni uwzględniające
rekombinację materiału genetycznego podczas tworzenia komórek jajowych.
0 p. – za odpowiedź, która nie spełnia powyższych wymagań lub za brak odpowiedzi.
Przykładowa odpowiedź
Trutnie nie są identyczne genetycznie, ponieważ powstają z komórek jajowych,
wytworzonych w wyniku mejozy, podczas której dochodzi do rekombinacji materiału
genetycznego / crossing-over.
