Biologia - Matura Czerwiec 2021, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 15.
Adrenalina to hormon, który mobilizuje organizm do działania w warunkach krótkotrwałego stresu.
Na schemacie przedstawiono występowanie receptorów dla adrenaliny (adrenergicznych) typu α i typu β w różnych rodzajach komórek organizmu człowieka oraz reakcję tych komórek na adrenalinę.
![](https://biologhelp.pl/sites/default/files/styles/large/public/maturalne/biologia_matura_czerwiec_2021-15.png?itok=v0okf0Ay)
15.1. (0–1)
Na podstawie schematu oceń, które stwierdzenia dotyczące oddziaływania adrenaliny na komórki docelowe są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe.
1. | Tylko te komórki organizmu, które mają odpowiednie receptory adrenergiczne, są wrażliwe na adrenalinę. | P | F |
2. | Efekt działania adrenaliny na komórkę mięśni gładkich w naczyniach krwionośnych zależy od typu receptora występującego na jej powierzchni. | P | F |
3. | Różne komórki organizmu wyposażone w ten sam typ receptora dla adrenaliny wykazują taki sam efekt fizjologiczny. | P | F |
15.2. (0–1)
Uzupełnij poniższe zdania tak, aby zawierały one prawdziwe informacje dotyczące efektów działania adrenaliny w warunkach krótkotrwałego stresu. W każdym nawiasie podkreśl właściwe określenie.
Adrenalina wydzielana jest przez (korę nadnerczy / rdzeń nadnerczy). Wyzwala ona rozkład glikogenu w komórkach wątroby oraz (zmniejsza / zwiększa) dopływ krwi do mięśni szkieletowych, równocześnie (zmniejszając / zwiększając) dopływ krwi do ścian przewodu pokarmowego.
15.3. (0–1)
Określ, czy adrenalina jest hormonem steroidowym, czy – pochodną aminokwasu. Odpowiedź uzasadnij, porównując lokalizację komórkową receptorów adrenergicznych z typową lokalizacją receptorów dla obu rodzajów hormonów.
Rozwiązanie
15.1. (0–1)
Zasady oceniania
1 pkt – za poprawną ocenę wszystkich trzech stwierdzeń.
0 pkt – za odpowiedź niespełniającą wymagań na 1 pkt albo za brak odpowiedzi.
Rozwiązanie
1. – P, 2. – P, 3. – F
15.2. (0–1)
Zasady oceniania
1 pkt – za podkreślenie właściwych określeń w trzech nawiasach.
0 pkt – za odpowiedź niespełniającą wymagań na 1 pkt albo za brak odpowiedzi.
Rozwiązanie
Adrenalina wydzielana jest przez (korę nadnerczy / rdzeń nadnerczy). Wyzwala ona rozkład glikogenu w komórkach wątroby oraz (zmniejsza / zwiększa) dopływ krwi do mięśni szkieletowych, równocześnie (zmniejszając / zwiększając) dopływ krwi do ścian przewodu pokarmowego.
15.3. (0–1)
Zasady oceniania
1 pkt – za określenie, że adrenalina jest pochodną aminokwasu oraz poprawne uzasadnienie
uwzględniające: 1) zlokalizowanie receptora dla adrenaliny w błonie komórkowej oraz
2) porównanie tej lokalizacji z typową lokalizacją receptorów dla hormonów:
steroidowych – wewnątrzkomórkowa i białkowych – w błonie komórkowej.
0 pkt – za odpowiedź niespełniającą wymagań na 1 pkt albo za brak odpowiedzi.
Przykładowe rozwiązanie
Hormony steroidowe mają receptory wewnątrzkomórkowe, natomiast hormony będące
pochodnymi aminokwasów oraz hormony białkowe mają receptory zlokalizowane są w błonie
komórkowej. Receptory adrenergiczne są zlokalizowane w błonie komórkowej, a więc hormon
adrenalina jest pochodną aminokwasu.