Biologia - Matura Lipiec 2020, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 6.
Bezwodny chlorek kobaltu ma barwę niebieską, natomiast po związaniu cząsteczek wody przyjmuje zabarwienie różowe.
Uczniowie uprawiali w szkolnym ogrodzie trzy gatunki roślin: pomidory, fasolę i nasturcję. Byli ciekawi, którą z grządek należy najczęściej podlewać.
Przygotowali więc po 3 doniczki z roślinami: pomidora, fasoli oraz nasturcji. Następnie na górnej i dolnej powierzchni jednego liścia każdej z roślin umieścili krążki wysuszonej bibuły nasyconej chlorkiem kobaltu i przykryli je szkiełkami przytrzymywanymi przez zaciski tak, aby nie uszkodzić liścia.
Czas potrzebny do zmiany zabarwienia papierków na różowy u wszystkich roślin, zarówno na dolnej, jak i na górnej powierzchni liści, uczniowie zmierzyli za pomocą stopera, a następnie obliczyli odpowiednie wartości średnie, a wyniki podali w sekundach.
6.1. (0–1)
Sformułuj problem badawczy przedstawionego doświadczenia. W odpowiedzi uwzględnij badany proces oraz obydwie zmienne niezależne.
6.2. (0–1)
Zaprojektuj tabelę, w której będzie można zestawić wyniki przedstawionego doświadczenia. Uwzględnij nagłówki kolumn i objaśnienia wierszy tabeli.
Rozwiązanie
6.1. (0–1)
Schemat punktowania
1 p. – za poprawne sformułowanie problemu badawczego odnoszącego się do intensywności /
natężenia transpiracji, górnej i dolnej powierzchni liści oraz odnoszącego się do różnych
/ trzech gatunków badanych roślin (pomidora, fasoli i nasturcji).
0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań lub za brak odpowiedzi.
Przykładowe rozwiązania
- Porównanie intensywności transpiracji z dolnej i górnej powierzchni liści różnych gatunków roślin: pomidora, fasoli i nasturcji.
- Oznaczanie intensywności transpiracji z dolnej i górnej powierzchni liści trzech badanych gatunków roślin.
- Wpływ różnic między gatunkami badanych roślin na intensywność transpiracji z górnej i dolnej powierzchni blaszki liściowej.
- Czy występują różnice między intensywnością transpiracji z górnej i dolnej powierzchni liści pomiędzy różnymi badanymi roślinami?
6.2. (0–1)
Schemat punktowania
1 p. – za prawidłowe skonstruowanie tabeli uwzględniającej nagłówki wierszy tabeli: trzy
badane gatunki roślin – nasturcję, fasolę i pomidora a także opis nagłówków kolumn
tabeli uwzględniający: średni czas do zmiany zabarwienia chlorku kobaltu na różowy
wraz z jednostką czasu [s] oraz górną i dolną powierzchnię liści badanych roślin.
0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań lub za brak odpowiedzi.
Przykładowe rozwiązanie (projekt tabeli)
| Gatunek rośliny | Średni czas do zmiany zabarwienia chlorku kobaltu na różowy [s] | |
| na górnej powierzchni liści | na dolnej powierzchni liści | |
| nasturcja | ||
| fasola | ||
| pomidor | ||
Uwaga:
Uznaje się inny układ tabeli pod warunkiem, że uwzględnia badane parametry.
