Biologia - Matura Maj 2012, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 4.
Promienie UV przenikają przez ściany komórkowe bakterii. Są one pochłaniane zarówno
przez białka, jak i DNA tych komórek. Promienie UV rozrywają w tych związkach różne
wiązania chemiczne, uszkadzając tym samym ich strukturę.
W szpitalach i przychodniach stosuje się lampy wytwarzające promieniowanie UV, które
unieszkodliwiają drobnoustroje chorobotwórcze.
Na podstawie powyższych informacji, wyjaśnij wpływ promieniowania UV na
| a) | metabolizm bakterii |
| b) | rozmnażanie się bakterii. |
Rozwiązanie
Przykłady poprawnych odpowiedzi (jedna spośród):
- Zmiana struktury enzymów pod wpływem promieniowania UV, powoduje ich unieczynnienie i dlatego komórka nie może przeprowadzać procesów katalizy enzymatycznej, a w konsekwencji procesów metabolicznych.
- Uszkodzenie DNA powoduje zatrzymanie biosyntezy białek enzymatycznych katalizujących reakcje biochemiczne, co może prowadzić do zahamowania procesów metabolicznych.
1 p. – za poprawne wyjaśnienie uwzględniające związek przyczynowo-skutkowy, czyli
wpływ zmiany struktury białek enzymatycznych na zahamowanie ich aktywności
katalitycznej lub wpływ uszkodzenia DNA na brak syntezy enzymów
i w konsekwencji zahamowanie procesów metabolicznych
0 p. – za wyjaśnienie, które nie uwzględnia wszystkich elementów związku przyczynowo-
skutkowego lub odpowiedź merytorycznie niepoprawną
Przykłady poprawnej odpowiedzi:
- Promieniowanie UV uszkadza DNA komórek, co uniemożliwia zachodzenie replikacji i w konsekwencji podziałów komórkowych.
- Promieniowanie UV uszkadza białka enzymatyczne odpowiedzialne za proces replikacji DNA lub przebieg podziału komórki, co uniemożliwia rozmnażanie się bakterii.
1 p. – za poprawne wyjaśnienie uwzględniające związek przyczynowo-skutkowy, czyli
wpływ uszkodzenia DNA na replikację albo wpływ uszkodzenia struktury enzymów
biorących udział w replikacji lub podziałach komórki, i w konsekwencji wpływ tych
zmian na rozmnażanie się bakterii
0 p. – za wyjaśnienie, które nie uwzględnia wszystkich elementów związku przyczynowo-
skutkowego, np. wyjaśnienie, które nie odnosi się do replikacji, lub odpowiedź
merytorycznie niepoprawną
