Biologia - Matura Maj 2017, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 1.

Kategoria: Budowa i funkcje komórki Typ: Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz)

Ściana komórkowa u roślin lądowych to struktura zbudowana głównie z celulozy – substancji o dużej wytrzymałości na rozciąganie i stanowiącej włóknisty szkielet ściany, a także z pektyn i hemicelulozy – wypełniających ten szkielet.

a)Wykaż związek między budową ściany komórkowej a funkcją, jaką ta ściana pełni w komórce.
b)Spośród wymienionych nazw wybierz i podkreśl wszystkie odnoszące się do organizmów, których komórki mają ścianę komórkową.

brunatnice       skorupiaki       podstawczaki       orzęski       bakterie Gram-ujemne

Rozwiązanie

a)
(0–1)

Schemat punktowania

1 p. – za poprawne wykazanie związku między wybranym elementem budowy ściany komórkowej a funkcją, jaką dzięki obecności tego elementu ściana pełni w komórce.
0 p. – za odpowiedź, która nie spełnia powyższych wymagań, lub za brak odpowiedzi.

Przykładowe odpowiedzi

  • Celulozowy szkielet ściany komórkowej nadaje kształt komórkom.
  • Włókna celulozowe zabezpieczają przed nadmiernym rozciąganiem ściany i rozerwaniem protoplastu.
  • Wypełnienie szkieletu pektynami / hemicelulozami zabezpiecza przed wnikaniem patogenów do komórki.
  • Wysycenie szkieletu ligniną nadaje ścianie komórkowej sztywność, co zapewnia komórce większą wytrzymałość mechaniczną.
  • Kutyna na powierzchni ściany komórkowej ogranicza utratę wody z komórki.

Uwaga:
Nie uznaje się odpowiedzi zbyt ogólnych, nieodnoszących się do konkretnych związków chemicznych. Np. odpowiedź „Struktura ściany komórkowej zapewnia sztywność komórkom” określa jedynie funkcję ściany, a nie wykazuje związku między jej budową a funkcją.
Nie uznaje się tylko stwierdzenia, że ściana komórkowa pełni funkcję ochronną, bez określenia czynnika, przed którym chroni komórkę.

b)
(0–1)

Schemat punktowania

1 p. – za poprawne wskazanie wszystkich trzech grup organizmów, których komórki mają ścianę komórkową.
0 p. – za każdą inną odpowiedź lub za brak odpowiedzi.

Poprawna odpowiedź

brunatnice       skorupiaki       podstawczaki       orzęski       bakterie Gram-ujemne