Biologia - Matura Maj 2018, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 2.
Na zdjęciu spod transmisyjnego mikroskopu elektronowego przedstawiono fragment komórki pochodzącej z kory nadnerczy i wydzielającej hormony.
2.1. (0–2)
Wykaż związek pomiędzy funkcją wewnątrzwydzielniczą komórek kory nadnerczy a występowaniem w nich licznych:
- kropel tłuszczu zawierających estry cholesterolu
- mitochondriów
2.2. (0–1)
Wybierz i zaznacz nazwy dwóch hormonów wydzielanych przez korę nadnerczy dorosłego człowieka.
A. glukagon B. kortyzol C. aldosteron D. parathormon E. wazopresyna
Rozwiązanie
2.1. (0–2)
Schemat punktowania
2 p. – za odpowiedź uwzględniającą rolę cholesterolu jako prekursora hormonów
steroidowych i rolę mitochondriów w dostarczaniu energii do syntezy lub wydzielania
hormonów.
1 p. – za odpowiedź uwzględniającą jedynie rolę cholesterolu lub mitochondriów.
0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań lub za brak odpowiedzi.
Przykładowe rozwiązania
1.
- Cholesterol (występujący w kroplach tłuszczu) jest prekursorem hormonów steroidowych.
- Z cholesterolu wytwarzane są glikokortykoidy.
- Estry te są substratem do syntezy kortyzolu, wydzielanego przez komórki kory nadnerczy.
- Cholesterol jest steroidem służącym do syntezy hormonów kory nadnerczy.
Uwagi:
Uznaje się podanie nazwy konkretnego hormonu steroidowego lub grupy hormonów steroidowych syntetyzowanych w korze nadnerczy.
Nie uznaje się odpowiedzi zbyt ogólnych, pomijających rolę cholesterolu, np. „Komórki kory nadnerczy wykorzystują krople tłuszczu do produkcji hormonów pochodzenia tłuszczowego”, albo niepodających nazwy hormonu lub grupy hormonów, np. „Cholesterol jest niezbędny
do syntezy hormonów kory nadnerczy”.
2.
- Mitochondria dostarczają energii chemicznej potrzebnej do syntezy hormonów kory nadnerczy.
- W mitochondriach powstaje ATP niezbędny do syntezy hormonów kory nadnerczy.
- Wydzielanie hormonów wymaga dużo energii, którą uwalniają mitochondria.
Uwaga:
Nie uznaje się odpowiedzi, w których zdający odnosi się do wytwarzania energii, a nie przetwarzania jednej postaci w inną. W szczególności nie uznaje się odpowiedzi stwierdzających, że w mitochondriach energia powstaje lub energia jest produkowana,
wytwarzana, lub generowana.
2.2. (0–1)
Schemat punktowania
1 p. – za zaznaczenie dwóch nazw hormonów wydzielanych przez komórki kory nadnerczy
dorosłego człowieka.
0 p. – za każdą inną odpowiedź lub za brak odpowiedzi.
Rozwiązanie
B, C.
