Biologia - Matura Maj 2019, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 21.
Wydajność produkcji wtórnej w ekosystemie określa się jako stosunek energii dostępnej dla kolejnego poziomu troficznego do energii pobranej z poziomu poprzedniego. Populacje poszczególnych gatunków są powiązane ze sobą siecią zależności pokarmowych.
Na poniższym wykresie przedstawiono rozkład liczby poziomów troficznych uzyskany na podstawie analizy 183 różnych sieci pokarmowych.
21.1. (0–1)
Oceń, czy poniższe stwierdzenia dotyczące przedstawionych wyników badań są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe.
| 1. | Najwięcej jest sieci pokarmowych, które mają 4 poziomy troficzne. | P | F |
| 2. | Liczba poziomów troficznych zależy od liczby sieci pokarmowych w danym ekosystemie. | P | F |
| 3. | Większość sieci ma 6 lub więcej poziomów troficznych. | P | F |
21.2. (0–1)
Wyjaśnij, dlaczego liczba poziomów troficznych w ekosystemie jest ograniczona. W odpowiedzi uwzględnij przepływ energii przez kolejne poziomy troficzne.
Rozwiązanie
21.1. (0–1)
Schemat punktowania
1 p. – za prawidłową ocenę wszystkich trzech stwierdzeń.
0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań lub za brak odpowiedzi.
Rozwiązanie
1. – P, 2. – F, 3. – F
21.2. (0–1)
Schemat punktowania
1 p. – za poprawne wyjaśnienie, uwzględniające straty energii – wykorzystanie na danym
poziomie troficznym lub wykorzystanie na procesy życiowe, lub rozpraszanie
w postaci ciepła – przy przejściu z jednego poziomu do następnego.
0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań lub za brak odpowiedzi.
Przykładowe rozwiązania
- Im więcej poziomów troficznych, tym większa jest różnica między energią przyswojoną przez pierwszy i ostatni poziom troficzny, ponieważ każdy organizm traci część energii na procesy życiowe, dlatego liczba poziomów troficznych jest ograniczona.
- W łańcuchach pokarmowych tylko niewielka ilość (około 10%) energii przekształcana jest w materię organiczną następnego poziomu, ponieważ każdy poziom część energii traci na własne potrzeby i w miarę wydłużania się łańcucha pokarmowego ilość energii przekazywanej kolejnym poziomom troficznym jest coraz mniejsza.
Uwaga:
Uznaje się odpowiedzi, w których obok rozpraszania energii w postaci ciepła uwzględniono
kumulację materii w środowisku, np. „Na każdym z poziomów troficznych część energii jest
rozpraszana w postaci ciepła, a część materii organicznej wypada z obiegu”.
