1. Strona główna
  2. Zadania maturalne z biologii
  3. Zbiór zadań CKE, Poziom rozszerzony (Formuła 2015)

Biologia - Zbiór zadań CKE, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 60.

Kategoria: Płazy Typ: Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Na rysunku przedstawiono budowę zewnętrzną żaby.

Źródło: Larousse. Ziemia, rośliny, zwierzęta, praca zbiorowa, Warszawa 1985, s. 322.
a)Podaj dwie – widoczne na rysunku – cechy budowy zewnętrznej żaby, które powstały u płazów jako przystosowania do życia na lądzie. Uzasadnij odpowiedź.
b)Opisz, jakie zachowanie żaby chroni ją jednocześnie przed przegrzaniem oraz odwodnieniem.
c)Zaznacz w tabeli znakiem X prawidłowy kierunek przenikania przez skórę żaby obu wymienionych substancji (1 i 2) w stosunku do ciała żaby, która zanurzona jest w stawie.
Substancja Kierunek przenikania w stosunku do ciała żaby
1. woda □ na zewnątrz / □ do wnętrza
2. dwutlenek węgla □ na zewnątrz / □ do wnętrza

Rozwiązanie

Przykłady poprawnych odpowiedzi

a)
(0-1)
  • 2 pary palczastych kończyn (kończyny kroczne), umożliwiające poruszanie się na lądzie.
  • Błona bębenkowa (jako część ucha środkowego), służąca do odbierania fali dźwiękowej przenoszonej przez powietrze.
  • Powieki chroniące oczy przed wysychaniem w środowisku lądowym.

b)
(0-1)

Żaba przebywa (przemieszcza się / szuka miejsca) w środowisku, które ma niższą temperaturę od temperatury jej ciała oraz odznacza się dużą wilgotnością, np. staw, kałuża, strumień, wilgotne kamienie w cienistym, wilgotnym miejscu.

c)
(0-1)
  1. do wnętrza
  2. na zewnątrz.

Wskazówki

a)
Analizując rysunek żaby, zauważ i określ te cechy budowy zewnętrznej żaby, które są na nim widoczne. Następnie przypomnij sobie, które z zauważonych cech występują u płazów jako u pierwszych kręgowców żyjących na lądzie oraz są wybitnie związane z życiem tych kręgowców właśnie w środowisku lądowym.

b)
Rozpocznij od przypomnienia sobie następujących faktów:
  • płazy są kręgowcami zmiennocieplnymi (co to oznacza?),
  • przez skórę płazów ciepło i woda przemieszczają się z łatwością w obu kierunkach (kierunek ten zależy od różnicy temperatur i różnicy potencjału wody między płynami ustrojowymi tego płaza a środowiskiem, w którym przebywa).

Następnie ustal, w którym miejscu naturalnego środowiska życia żaby może ona jednocześnie ochłodzić się i nie stracić wody poprzez parowanie.

c)
W przypadku tego polecenia przypomnij sobie, że skóra płazów jest łatwo przepuszczalna dla różnych substancji, oraz że pełni rolę narządu wymiany gazowej. Następnie rozważ, jak kształtuje się różnica potencjału wody między płynami ustrojowymi żaby a wodą słodką oraz jaka jest tego konsekwencja dla jej organizmu. W przypadku wymiany gazowej należy uwzględnić to, że organizm żywy, który prowadzi metabolizm tlenowy, wytwarza dwutlenek węgla, a ponieważ ciśnienie tego gazu jest mniejsze w otoczeniu organizmu (żaby) – dyfunduje on z organizmu na zewnątrz. Żaby bardzo dobrze wykorzystują do tego skórę, gdyż jest ona u nich bogato unaczyniona i ma wilgotną powierzchnię (pokrytą śluzem).