1. Strona główna
  2. Zadania maturalne z biologii
  3. Zbiór zadań CKE, Poziom rozszerzony (Formuła 2015)

Biologia - Zbiór zadań CKE, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 68.

Kategoria: Tkanki zwierzęce Typ: Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

W organizmie człowieka występuje tkanka tłuszczowa żółta i brunatna, przy czym brunatna jest obecna tylko u noworodków i małych dzieci.
W tabeli porównano tkankę tłuszczową żółtą i brunatną.

Cecha Tkanka tłuszczowa żółta Tkanka tłuszczowa brunatna
Liczba mitochondriów w komórce duża bardzo duża
Sprzężenia między oddychaniem komórkowym a syntezą ATP ścisłe luźne
Główna forma energii wytwarzanej w komórkach ATP ciepło
Występowanie zakończeń nerwowych na powierzchni komórek nie tak
Na podstawie: H. Mizgajska-Wiktor, W. Jarosz, R. Fogt-Wyrwas, Podstawy biologii człowieka, Warszawa 2013, s. 89.
a)Na podstawie informacji zamieszczonych w tabeli podaj po jednej funkcji tkanki tłuszczowej żółtej i brunatnej w organizmie człowieka.
b)Wykaż związek między występowaniem zakończeń nerwowych na powierzchni komórek w tkance brunatnej a wytwarzaniem przez nią ciepła.
c)Wyjaśnij, uwzględniając funkcję tkanki tłuszczowej brunatnej, dlaczego ta tkanka występuje tylko u noworodków i małych dzieci.
d)Zaznacz poprawne dokończenie zdania.

Syntezę tłuszczów w tkance tłuszczowej żółtej może wzmagać podwyższone stężenie w organizmie

  1. insuliny.
  2. glukagonu.
  3. adrenaliny.
  4. kalcytoniny.

Rozwiązanie

Przykłady poprawnych odpowiedzi

a)
(0-1)

Żółta tkanka tłuszczowa: magazynowanie tłuszczów (zapasowego źródła energii), termoizolacja, ochrona przed urazami.
Brunatna tkanka tłuszczowa: termoregulacja, wytwarzanie ciepła (termogeneza).

b)
(0-1)

Zakończeniami nerwowymi szybko dociera do tkanki brunatnej pobudzenie do wytworzenia ciepła w odpowiedzi na stres spowodowany oziębieniem organizmu.

c)
(0-1)

Małe dzieci, ze względu na szybką utratę ciepła (mają większy stosunek powierzchni do objętości niż dorośli) lub nieporadność, są bardziej narażone na wychłodzenie, przed czym chroni je ta tkanka; szybko i łatwo dostarcza im ciepła.

d)
(0-1)

A

Wskazówki

a)
Funkcję żółtej i brunatnej tkanki możesz odczytać z tabeli, głównie z wiersza drugiego i trzeciego, ale pamiętaj, że nie można zamiennie traktować określeń funkcji: termoizolacyjna i termoregulacyjna. Obie tkanki chronią organizm przed wyziębieniem, jednak w różny sposób, dlatego różnie określamy ich funkcje; termoizolacyjna oznacza ograniczanie utraty ciepła, a termoregulacyjna oznacza generowanie ciepła (termogenezę).

b)
Organizm wytwarza ciepło w sytuacji zagrożenia wyziębieniem i w takiej sytuacji ważne jest, jak szybko zareaguje on na ochłodzenie termo genezą. Z tego powodu odbywa się to drogą szybką, czyli nerwową.

c)
Małe dzieci szybciej tracą ciepło przez powierzchnię ciała, która jest u nich większa w stosunku do objętości niż u dorosłych. Nie potrafią także zabezpieczyć się odpowiednim ubraniem, czy zmianą miejsca w celu ochrony przed zimnem, dlatego występuje u nich brunatna tkanka tłuszczowa, która u dorosłych zostaje zastąpiona przez tkankę tłuszczową żółtą.

d)
Synteza tłuszczów zachodzi w sytuacji nadmiernego spożycia węglowodanów, by zachować właściwe dla homeostazy organizmu stężenie glukozy we krwi. Z tego powodu insulina, której funkcją jest – przy nadmiarze glukozy we krwi – zmniejszanie jej stężenia, pobudza lipogenezę (syntezę tłuszczów).