Biologia - Matura Maj 2014, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 20.
Niektóre rośliny do zakwitania wymagają odpowiednich bodźców zewnętrznych. Najczęściej są to właściwy stosunek długości dnia i nocy – tzw. fotoperiod lub czasowe potraktowanie młodych roślin niską temperaturą, czyli tzw. wernalizacja.
Przeprowadzono doświadczenie, którego celem było zbadanie wpływu fotoperiodu i wernalizacji siewek na zakwitanie pewnej odmiany pszenicy ozimej. W tym celu hodowane rośliny podzielono na dwie grupy:
- grupa I – rośliny, które hodowano cały czas w temperaturze ok. 20 °C (brak wernalizacji), rozdzielono i połowę z nich hodowano w warunkach krótkiego dnia, a drugą połowę hodowano w warunkach dnia długiego,
- grupa II – rośliny, które poddano wernalizacji, rozdzielono i również hodowano w temperaturze 20 °C – połowę tych roślin w warunkach krótkiego dnia, a drugą połowę w warunkach dnia długiego.
Krótki dzień w doświadczeniu to mniej niż 10 godzin oświetlenia, a długi dzień – więcej niż 10 godzin oświetlenia.
Wyniki tego doświadczenia przedstawiono na rysunku.
| a) | Sformułuj wniosek wynikający z powyższego doświadczenia, który dotyczy warunków niezbędnych do zakwitania tej odmiany pszenicy w środowisku naturalnym. |
| b) | Wyjaśnij, dlaczego w krajach tropikalnych położonych blisko równika nie należy wprowadzać upraw odmiany pszenicy, która była badana w doświadczeniu. Podaj argument odnoszący się do wyników tego doświadczenia. |
Rozwiązanie
Przykłady poprawnej odpowiedzi:
- Długi dzień i wernalizacja są warunkami niezbędnymi/koniecznymi do zakwitania badanej odmiany pszenicy.
- Warunkiem zakwitania badanej odmiany pszenicy jest okresowe obniżenie temperatury oraz długi dzień.
1 p. – za poprawnie sformułowany wniosek uwzględniający długość dnia i konieczność wernalizacji
0 p. – za odpowiedź niepełną, która odnosi się tylko do jednego z czynników lub odpowiedź niepoprawną, np. niebędącą wnioskiem, lub brak odpowiedzi
Przykład poprawnej odpowiedzi:
Nie należy wprowadzać upraw badanej odmiany pszenicy w krajach tropikalnych, gdyż na tych obszarach panują zbyt wysokie temperatury i młode rośliny nie mogą ulec wernalizacji, koniecznej dla tej odmiany pszenicy do zakwitnięcia i w konsekwencji wydania plonów.
1 p. – za poprawne wyjaśnienie odnoszące się do wyników doświadczenia i uwzględniające brak możliwości wernalizacji w krajach tropikalnych i ich skutki dla uprawy pszenicy
0 p. – za odpowiedź niepełną, która nie odnosi się do wyników doświadczenia i nie uwzględnia warunków klimatycznych (temperatury) lub odpowiedź merytorycznie niepoprawną, np. dotyczącą wyłącznie fotoperiodu (gdyż na równiku występuje 12-godzinne oświetlenie), lub brak odpowiedzi
