Biologia - Matura Czerwiec 2016, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 9.

Kategoria: Układ pokarmowy i żywienie Fizjologia roślin Typ: Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Podczas kiełkowania nasion zachodzi wiele przemian metabolicznych zapewniających prawidłowy wzrost i rozwój siewki. W tabeli przedstawiono skład chemiczny substancji zapasowych nasion (% suchej masy) niektórych roślin.

Substancje zapasowe w % suchej masy
Nasiona węglowodany lipidy białka
pszenica 75 2 12
owies 66 8 13
fasola 56 1 23
groch 56 6 24
soja 26 17 37
len 24 36 24
rzepak 19 48 21
słonecznik 1 49 25
Na podstawie: J. Kopcewicz, S. Lewak, Fizjologia roślin, Warszawa 2002.

9.1. (0–1)

Wybierz z tabeli roślinę, w której nasionach najintensywniej zachodzi glukoneogeneza podczas kiełkowania. Odpowiedź uzasadnij, uwzględniając skład substancji zapasowych w nasionach.

9.2. (0–1)

Na podstawie danych z tabeli wyjaśnij, dlaczego w diecie wegetariańskiej osób dorosłych jednym z podstawowych produktów spożywczych są nasiona soi i innych roślin strączkowych.

Rozwiązanie

9.1. (0–1)

Schemat punktowania
1 p. – za prawidłowe wyjaśnienie odnoszące się do wykorzystania lipidów w procesie glukoneogenezy do uzyskania glukozy.
0 p. – za odpowiedź, która nie spełnia powyższych wymagań, lub za brak odpowiedzi.

Przykładowe rozwiązania
Nasiona słonecznika – zawierają tylko 1% węglowodanów, zatem większość glukozy, która potrzebna jest do intensywnego oddychania podczas kiełkowania nasion pochodzi z przemian lipidów.

9.2. (0–1)

Schemat punktowania:
1 p. – za prawidłowe określenie odnoszące się do dużej zawartości białka w nasionach, które są spożywane, w porównaniu z innymi roślinami lub odnoszące się do diety pozbawionej białka zwierzęcego (wegetariańskiej)
0 p. – za odpowiedź, która nie spełnia powyższych wymagań, lub za brak odpowiedzi.

Przykładowe rozwiązania

  • Nasiona tych roślin zawierają dużo białka, które może zastąpić białko zwierzęce.
  • Nasiona tych roślin zawierają duże ilości białka w porównaniu z innymi produktami spożywczymi pochodzenia roślinnego.