Biologia - Matura Maj 2017, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 30.
Pod koniec XX wieku zaczęto stosować badania DNA dla potrzeb sądownictwa. Gdy w próbce jest zbyt mało DNA jądrowego, lub gdy jest on mocno zniszczony, bierze się pod uwagę DNA mitochondrialny – mtDNA, który występuje w komórkach w większej liczbie kopii niż jądrowy. Zygota człowieka otrzymuje ok. 100 tys. cząsteczek mtDNA, które znajdowały się w mitochondriach oocytu. Mitochondria obecne w plemniku, zawierające po ok. 100 kopii mtDNA, po zapłodnieniu degenerują wraz z ich zawartością, w wyniku niepoznanego dotąd dobrze mechanizmu.
Na podstawie: K. Gawęda-Walerych, I.Sołtyszewski, Zastosowanie analizy mitochondrialnego DNA w badaniach kryminalistycznych, www.badanieojccostwa.pl
Na podstawie przedstawionych informacji wyjaśnij, dlaczego mtDNA, w przeciwieństwie do DNA jądrowego, nie może być wykorzystywany do ustalania ojcostwa.
Rozwiązanie
Schemat punktowania
1 p. – za poprawne wyjaśnienie, odnoszące się do dziedziczenia mtDNA w linii matecznej lub
dziedziczenia po ojcu tylko DNA jądrowego.
0 p. – za odpowiedź, która nie spełnia powyższych wymagań, lub za brak odpowiedzi.
Przykładowe odpowiedzi
- mtDNA dziedziczy się tylko w linii matecznej, a mtDNA z plemników degeneruje po zapłodnieniu.
- W zygocie po zapłodnieniu pozostaje tylko mtDNA z oocytu, a mtDNA z plemników degeneruje po zapłodnieniu i dlatego nie może być wykorzystane do ustalenia ojcostwa.
- mtDNA w plemnikach degeneruje wraz z zawartością mitochondriów i nie jest przekazywane potomstwu, dlatego nie może być wykorzystane do ustalenia ojcostwa.
- Ponieważ plemnik przekazuje wyłącznie geny jądrowe.
