Biologia - Matura Czerwiec 2018, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 22.
Rafy koralowe powstają z zewnętrznych szkieletów wapiennych wytwarzanych przez polipy
koralowców. Koralowce pozyskują tlen i związki organiczne od jednokomórkowych,
fotosyntetyzujących glonów żyjących w ich komórkach. Przestrzeń między szkieletami
koralowców zasiedlają różne organizmy morskie, np. gąbki, ostrygi, skorupiaki, rozgwiazdy,
ślimaki morskie, różne gatunki ryb, a także łodziki – należące do głowonogów.
Zagrożeniem dla rafy koralowej mogą być sami jej mieszkańcy. Niektóre rozgwiazdy kruszą
muszle ślimaków i małży, a gatunek rozgwiazdy zwany koroną cierniową zjada polipy
koralowców. Żarłoczna rozgwiazda sama z kolei pada ofiarą trytonów – ślimaków morskich.
W wielu krajach, np. Australii i Indonezji, te ślimaki zostały wzięte pod ochronę, jednak wciąż
są nielegalnie odławiane ze względu na swoje piękne, ozdobne muszle.
Na podstawie: N.A. Campbell i inni, Biologia, Poznań 2012;
R. Dunbar, Przyroda świata – Wielka Rafa Koralowa, Bielsko Biała 1994.
22.1. (0–1)
Określ przynależność systematyczną wymienionych w tabeli zwierząt, będących mieszkańcami raf koralowych. Wstaw znak X w odpowiednie komórki tabeli.
| parzydełkowce | mięczaki | szkarłupnie | |
|---|---|---|---|
| koralowce | |||
| łodziki | |||
| rozgwiazdy | |||
| trytony |
22.2. (0–1)
Wyjaśnij, dlaczego masowe odławianie trytonów może być poważnym zagrożeniem dla rafy koralowej. W odpowiedzi uwzględnij zależności międzygatunkowe.
Rozwiązanie
22.1. (0–1)
Schemat punktowania
1 p. – za prawidłowe określenie przynależności systematycznej wszystkich czterech wymienionych w tabeli zwierząt.
0 p. – za każdą inną odpowiedź lub za brak odpowiedzi.
Rozwiązanie
| parzydełkowce | mięczaki | szkarłupnie | |
|---|---|---|---|
| koralowce | X | ||
| łodziki | X | ||
| rozgwiazdy | X | ||
| trytony | X |
22.2. (0–1)
Schemat punktowania
1 p. – za prawidłowe wyjaśnienie uwzględniające przyczynę – odławianie trytonów,
mechanizm – spadek liczebności trytonów, które żywią się rozgwiazdami i skutek –
wzrost liczebności rozgwiazd niszczących rafę poprzez zjadanie polipów.
0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań lub za brak odpowiedzi.
Przykładowe rozwiązania
- Nadmierne odławianie trytonów powoduje spadek liczebności populacji trytonów, co z kolei przyczyni się do wzrostu liczebności rozgwiazd zjadających polipy koralowców tworzących rafę.
- Trytony zjadają koronę cierniową. Zmniejszenie ich liczebności spowoduje wzrost liczebności korony cierniowej, która bezpośrednio niszczy rafy koralowe.
