Chemia - Matura Maj 2019, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 25.
Detergenty są składnikami powszechnie używanych środków czyszczących i piorących. Wśród stosowanych obecnie detergentów można wyróżnić detergenty kationowe i anionowe. Przykładem detergentu anionowego jest związek o wzorze
CH3‒(CH2)10‒CH2‒OSO3− Na+
Można go otrzymać w reakcji estryfikacji z udziałem alkoholu o długim prostym łańcuchu węglowym i odpowiedniego kwasu. Tak uzyskany ester poddaje się reakcji z wodorotlenkiem sodu, w wyniku czego otrzymuje się środek powierzchniowo czynny, który – podobnie jak mydła – zawiera dwa fragmenty: niepolarny i polarny.
Podaj wzory sumaryczne alkoholu i kwasu nieorganicznego, których należy użyć w opisanym procesie otrzymania tego detergentu.
Wzór sumaryczny alkoholu:
Wzór sumaryczny kwasu nieorganicznego:
Rozwiązanie
Schemat punktowania
1 p. – za poprawne podanie wzoru alkoholu i wzoru kwasu.
0 p. – za odpowiedź niepełną lub niepoprawną albo brak odpowiedzi.
Poprawna odpowiedź
Wzór sumaryczny alkoholu: C12H26O lub C12H25OH
Uwaga: Podanie wzoru CH3‒(CH2)10‒CH2‒OH należy uznać za poprawne.
Wzór sumaryczny kwasu nieorganicznego: H2SO4
