Chemia - Matura Maj 2019, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 12.
W temperaturze T rozpuszczono w wodzie kwas HX. Równowagę w otrzymanym roztworze ilustruje równanie
HX + H2O ⇄ H3O+ + X−
Poniższy wykres przedstawia procentowy udział drobin znajdujących się w wodnym roztworze kwasu HX o temperaturze T (na wykresie nie uwzględniono wody oraz jonów pochodzących z autodysocjacji wody).
Do wodnego roztworu kwasu HX dodano niewielką ilość wodnego roztworu mocnego kwasu. Temperatura roztworu nie uległa zmianie.
12.1. (0–1)
Oceń, czy zmieni się (wzrośnie, zmaleje) czy nie ulegnie zmianie wartość stopnia dysocjacji kwasu HX, jeśli do jego wodnego roztworu doda się niewielką ilość mocnego kwasu. Odpowiedź uzasadnij.
Ocena:
Uzasadnienie:
12.2. (0–1)
Oceń, czy zmieni się (wzrośnie, zmaleje) czy nie ulegnie zmianie wartość stałej dysocjacji kwasu HX, jeśli do jego wodnego roztworu doda się niewielką ilość mocnego kwasu. Odpowiedź uzasadnij.
Ocena:
Uzasadnienie:
Rozwiązanie
12.1. (0–1)
Schemat punktowania
1 p. – za poprawną ocenę i poprawne uzasadnienie odwołujące się do zmiany stężenia
równowagowego kwasu HX.
0 p. – za odpowiedź niepełną lub niepoprawną albo brak odpowiedzi.
Poprawna odpowiedź
Ocena: Stopień dysocjacji zmaleje.
Uzasadnienie, np.: Dodatek mocnego kwasu powoduje wzrost stężenia jonów H3O+, co
skutkuje przesunięciem równowagi dysocjacji kwasu HX „w lewo”.
lub
Maleje wydajność dysocjacji kwasu HX.
lub
Zgodnie z regułą przekory wzrośnie stężenie cząsteczek niezdysocjowanych kwasu HX.
lub
Nastąpi cofnięcie procesu dysocjacji kwasu HX, a więc wzrośnie stężenie cząsteczek HX.
Uwaga: Uzasadnienie, w którym zdający stwierdza, że im większe jest stężenie kwasu, tym mniejszy jest stopień dysocjacji, jest błędne.
12.2. (0–1)
Schemat punktowania
1 p. – za poprawną ocenę i poprawne uzasadnienie odwołujące się do niezależności stałej
dysocjacji od stężenia reagentów lub do braku zmiany temperatury, lub do warunków
doświadczenia.
0 p. – za odpowiedź niepełną lub niepoprawną albo brak odpowiedzi.
Poprawna odpowiedź
Ocena: Wartość stałej dysocjacji nie ulegnie zmianie.
Uzasadnienie, np.: Wartość stałej dysocjacji nie zależy od składu roztworu.
lub
Wartość stałe dysocjacji nie zależy od stężenia kwasu HX lub jonów H+.
lub
Ponieważ nie zmieniła się temperatura.
