Biologia - Informator CKE matury dwujęzycznej (tłumaczenie BiologHelp), Poziom rozszerzony (Formuła 2023) - Zadanie 7.
Na poniższym rysunku przedstawiono budowę komórki nabłonka kanalika krętego proksymalnego w nerce człowieka oraz procesy zachodzące w tym narządzie.
Glucose handling by the Kidney, "Kidney International" 79, 2011.
7.1. (0–1)
Uzupełnij poniższe zdania tak, aby zawierały informacje prawdziwe. Podkreśl w każdym nawiasie właściwe określenie.
Transport glukozy do wnętrza komórek nabłonka kanalika krętego I rzędu zachodzi tym wydajniej im (niższe / wyższe) jest stężenie Na+ w komórce. Transport glukozy z komórki nabłonkowej do tętniczki odprowadzającej zachodzi dzięki dyfuzji (prostej / ułatwionej).
7.2. (0–2)
Wykaż związek między funkcjonowaniem komórki nabłonka kanalika krętego proksymalnego nefronu:
- oraz ukształtowaniem powierzchni tej komórki od strony światła kanalika:
- oraz występowaniem licznych mitochondriów w tej komórce:
7.3. (0–1)
Dopasuj wymienione w tabeli elementy budowy nefronu do charakterystycznych dla nich procesów, prowadzących do powstania moczu u zdrowego człowieka. Uzupełnij puste miejsca w tabeli odpowiednimi liczbami wybranymi spośród poniższych stwierdzeń 1-4.
- Odzyskanie większości składników osocza, takich jak glukoza, aminokwasy i woda.
- Resorpcja mocznika i białek.
- Fakultatywna resorpcja wody regulowana przez działanie hormonu antydiuretycznego (wazopresyny).
- Filtracja osocza spowodowana ciśnieniem krwi.
| Element budowy nefronu | Charakterystyczny proces |
|---|---|
| Ciałko nerkowe | |
| Kanalik I rzędu | |
| Kanalik zbiorczy |
7.4. (0–1)
Spośród wymienionych poniżej związków chemicznych wybierz i podkreśl nazwy związków organicznych występujących prawidłowo w moczu człowieka.
Rozwiązanie
7.1. (0–1)
Zasady oceniania
1 pkt – za podkreślenie właściwych określeń w obu nawiasach.
0 pkt – za odpowiedź niespełniającą wymagań za 1 pkt albo za brak odpowiedzi.
Rozwiązanie
Transport glukozy do wnętrza komórek nabłonka kanalika krętego I rzędu zachodzi tym wydajniej im (niższe / wyższe) jest stężenie Na+ w komórce. Transport glukozy z komórki nabłonkowej do tętniczki odprowadzającej zachodzi dzięki dyfuzji (prostej / ułatwionej).
7.2. (0–2)
Zasady oceniania
2 pkt – za prawidłowe wykazanie związku między funkcjonowaniem komórki nabłonka kanalika proksymalnego a:
1. ukształtowaniem powierzchni tej komórki od strony światła kanalika odnoszące się do licznych mikrokosmków na powierzchni komórki zwiększających powierzchnię chłonną tej części nefronu
2. występowaniem w niej licznych mitochondriów, odnoszące się do dostarczania energii niezbędnej do pobierania substancji (glukozy, jonów, aminokwasów) ze światła kanalika.
1 pkt – za prawidłowe wykazanie związku między funkcjonowaniem komórki nabłonka kanalika proksymalnego a ukształtowaniem powierzchni tej komórki od strony światła kanalika albo występowaniem w niej licznych mitochondriów.
0 pkt – za odpowiedź niespełniającą wymagań za 1 pkt albo za brak odpowiedzi.
Przykładowe rozwiązania
Ukształtowanie powierzchni komórki:
- Obecność mikrokosmków na powierzchni tych komórek zwiększa powierzchnię wchłaniania jonów, glukozy, aminokwasów z moczu pierwotnego.
- Liczne mikrokosmki na powierzchni tych komórek powodują, że powierzchnia pobierania związków takich jak glukoza jest większa.
Występowanie licznych mitochondriów:
- Liczne mitochondria dostarczają energii dla białek transportujących związki pobierane z moczu pierwotnego.
- Mitochondria w komórkach nabłonkowych kanalika proksymalnego dostarczają ATP koniecznego do działania pompy sodowo-potasowej.
Uwaga:
Nie uznaje się odpowiedzi, w których wskazano, że komórki nabłonkowe kanalika krętego I rzędu mają na powierzchni kosmki.
7.3. (0–1)
Zasady oceniania
1 pkt – za prawidłowe przyporządkowanie procesów do wszystkich elementów nefronu.
0 pkt – za odpowiedź niespełniającą wymagań za 1 pkt albo za brak odpowiedzi.
Rozwiązanie
| Element budowy nefronu | Charakterystyczny proces |
|---|---|
| Ciałko nerkowe | 4. |
| Kanalik I rzędu | 1. |
| Kanalik zbiorczy | 3. |
7.4. (0–1)
Zasady oceniania
1 pkt – za wybór prawidłowych odpowiedzi.
0 pkt – za odpowiedź niespełniającą wymagań za 1 pkt albo za brak odpowiedzi.
Rozwiązanie
mocznik, kwas moczowy
Uwagi od BiologHelp:
Warto zwrócić uwagę, że informacja o nieprzepuszczalności bariery filtracyjnej dla białek jest pewnym uproszczeniem i dotyczy większości, jednak nie wszystkich białek. Niewielkie ilości białek o niskiej masie cząsteczkowej (np. albumin) mogą przedostawać się do moczu pierwotnego po czym mogą być również w części lub w całości resorbowane.
Warto zwrócić uwagę również na fakt, że w moczu ostatecznym zdrowego człowieka mogą znajdować się niewielkie ilości białek takich jak albuminy, immunoglobuliny lub ich łańcuchy lekkie. Łączne wydalanie białek z moczem nie przekracza 150 mg/24 h i często jest to wartość nie wykrywana w standardowych metodach pomiarowych w badaniach wykonywanych do celów medycznych.
