Biologia - Informator CKE, Poziom rozszerzony (Formuła 2023) - Zadanie 7.
Safranina i zieleń świetlista wybarwiają związki budulcowe ścian komórkowych roślin na różne kolory. Jednoczesne użycie obu barwników pomaga ocenić stopień zdrewnienia ścian komórkowych różnych tkanek.
Na zdjęciu przedstawiono wybarwiony za pomocą safraniny i zieleni świetlistej przekrój przez wiązkę przewodzącą kukurydzy – rośliny jednoliściennej. Literami A, B i C oznaczono elementy trzech tkanek. Ściany komórkowe elementów A i C wybarwiły się na czerwono, a elementu B – na niebieskozielono.
7.1. (0–2)
Oznaczeniom literowym A–C na zdjęciu przyporządkuj spośród 1.–4. odpowiednie nazwy elementów tkanek budujących tę wiązkę.
- człon naczynia
- człon rurki sitowej
- komórka miękiszowa
- włókno sklerenchymatyczne
7.2. (0–1)
Uzupełnij poniższe zdanie tak, aby powstał poprawny opis budowy elementów wiązki przewodzącej. W każdym nawiasie podkreśl właściwe określenie.
Człony rurek sitowych można zidentyfikować po tym, że ich ściany komórkowe są znacznie (cieńsze / grubsze) od ścian członów naczyń oraz od komórek (sklerenchymy / miękiszu), a ponadto (towarzyszą / nie towarzyszą) im komórki przyrurkowe.
7.3. (0–1)
Dokończ zdanie. Zaznacz odpowiedź A albo B oraz jej uzasadnienie 1., 2. albo 3.
Na podstawie zdjęcia można wnioskować, że lignina wybarwiła się na kolor
| A. | czerwony, | ponieważ ligniną są wysycone ściany komórek |
1. | członów naczyń i sklerenchymy. |
| 2. | rurek sitowych i miękiszu. | |||
| B. | niebieskozielony, | |||
| 3. | członów naczyń i rurek sitowych. |
Rozwiązanie
7.1. (0–2)
Zasady oceniania
2 pkt – za prawidłowe przyporządkowanie nazw komórek trzem oznaczeniom literowym.
1 pkt – za prawidłowe przyporządkowanie nazw komórek dwóm oznaczeniom literowym.
0 pkt – za odpowiedź niespełniającą wymagań za 1 pkt albo za brak odpowiedzi.
Rozwiązanie
- – 4.
- – 2.
- – 1.
Uwaga:
Uznawane jest wpisanie nazw elementów tkanek.
7.2. (0–1)
Zasady oceniania
1 pkt – za podkreślenie właściwych określeń we wszystkich nawiasach.
0 pkt – za odpowiedź niespełniającą wymagań za 1 pkt albo za brak odpowiedzi.
Rozwiązanie
Człony rurek sitowych można zidentyfikować po tym, że ich ściany komórkowe są znacznie
(cieńsze / grubsze) od ścian członów naczyń oraz od komórek (sklerenchymy / miękiszu),
a ponadto (towarzyszą / nie towarzyszą) im komórki przyrurkowe.
7.3. (0–1)
Zasady oceniania
1 pkt – za zaznaczenie poprawnego dokończenia zdania i jego poprawnego uzasadnienia.
0 pkt – za odpowiedź niespełniającą wymagań za 1 pkt albo za brak odpowiedzi.
Rozwiązanie
A1
Wskazówki
W wiązce zadań wykorzystano kolor jako informację o składzie ściany komórkowej. Wykonując zadanie 7.1., zdający jedynie rozpoznaje przedstawione na zdjęciu tkanki roślinne. Co ważne, dokonuje tego na podstawie fotografii rzeczywistego preparatu, a nie – uproszczonego schematu. Aby rozwiązać zadanie 7.2., zdający powinien określić cechy budowy rurek sitowych, które pozwalają na ich identyfikację na tym zdjęciu. W zadaniu 7.3., odwołując się do swej wiedzy o składzie ścian drewna i sklerenchymy, zdający powinien wskazać barwę, którą przyjmuje lignina.
