Biologia - Matura Czerwiec 2015, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 10.
Postać dorosła niepylaka apollo odżywia się nektarem roślin łąkowych, a gąsienice żerują na światłożądnym rozchodniku wielkim. W Polsce niepylak apollo występuje tylko wyspowo na terenie Tatr i Pienin, gdzie wyginął na większości stanowisk w XX wieku. Jest to związane przede wszystkim z masowym zalesianiem halizn i nieużytków oraz z zaprzestaniem wypasu owiec, a także z rozwojem przemysłu i infrastruktury rejonów górskich.
Na podstawie: http://apollo.natura2000.pl/Cykl życiowy niepylaka apollo
10.1. (0–1)
Wyjaśnij dlaczego zarastanie (zalesianie) łąk górskich zagraża występowaniu niepylaka apollo.
10.2. (0–1)
Obecnie w Tatrzańskim Parku Narodowym na łąkach górskich znów pasą się owce. Wykaż znaczenie decyzji o wypasaniu owiec na tych łąkach dla stworzenia niepylakowi apollo odpowiednich warunków rozwoju.
10.3. (0–1)
Podaj nazwę stadium rozwojowego owadów, które jest charakterystyczne wyłącznie dla przeobrażenia zupełnego, i określ jego rolę w rozwoju owada.
Rozwiązanie
10.1. (0–1)
Rozwiązanie
- Zarastanie/zalesianie łąk górskich powoduje wypieranie rozchodnika (wielkiego) z jego stanowisk, co skutkuje brakiem pożywienia dla gąsienic.
- Zarastanie/zalesianie łąk górskich powoduje wypieranie roślin łąkowych, co skutkuje brakiem nektaru dla imago.
- Rozchodnik, który jest rośliną będącą pokarmem dla larw wymaga dobrze naświetlonych stanowisk, a te zanikły na skutek zalesiania/zarastania.
Schemat punktowania
1 pkt – za poprawną odpowiedź uwzględniającą zanikanie roślin będących pokarmem dla
motyla
0 pkt – za odpowiedź niepełną, która nie uwzględnia któregoś z elementów zależności:
„zarastanie łąk górskich – wypieranie rozchodnika/roślin łąkowych – brak
pożywienia dla gąsienic/imago” lub odpowiedź niepoprawną, lub brak odpowiedzi
10.2. (0–1)
Rozwiązanie:
Owce zgryzają/zjadają młode sadzonki drzew i krzewów/eliminują drzewa i krzewy
zarastające łąki, przez co wstrzymany zostaje proces zarastania łąk (górskich),
co skutkuje:
- rozwojem roślin łąkowych i rozchodnika będących pokarmem niepylaka
- pojawią się właściwe warunki do rozwoju (i życia) niepylaka (apollo), czyli rośliny łąkowe, których nektarem żywią się postaci dorosłe oraz rozchodnik, którym żywią się larwy niepylaka.
Schemat punktowania:
1 pkt – za poprawną odpowiedź uwzględniającą ograniczenie zarastania łąk górskich
i dostępność pokarmu dla niepylaka
0 pkt – za odpowiedź niepełną, np. dotycząca tylko ograniczenia zarastania łąk bez
wskazania znaczenia tego zjawiska dla motyla lub odpowiedź niepoprawną, lub
brak odpowiedzi
10.3. (0–1)
Rozwiązanie:
- stadium rozwojowe: poczwarka.
- W stadium poczwarki/tym stadium zachodzą procesy metaboliczne, w wyniku których kształtują się nowe narządy (z płytek imaginalnych) charakterystyczne dla postaci dojrzałych płciowo/imago.
Schemat punktowania:
1 pkt – za poprawnie podanie stadium rozwojowego i określenie jego roli w rozwoju
motyla
0 pkt – za odpowiedź niepełną, np. podanie tylko stadium rozwojowego bez określenia
jego roli albo z błędnie określoną rolą, lub odpowiedź niepoprawną lub brak
odpowiedzi
