Biologia - Matura Czerwiec 2017, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 14.

Kategoria: Układ pokarmowy i żywienie Choroby człowieka Typ: Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

W 2013 r. opublikowane zostały rekomendacje na temat suplementacji witaminy D dla mieszkańców Europy Środkowej, w tym dla Polski. Opracowano je osobno dla kobiet ciężarnych oraz dla wszystkich grup wiekowych – od noworodków aż po seniorów. Stwierdzono, że ponad 90% Polaków ma niedobory witaminy D. Z tego powodu nawet zdrowe osoby powinny zażywać tę witaminę, ponieważ przy dawkach terapeutycznych praktycznie niemożliwe jest jej przedawkowanie (hiperwitaminoza).

Na podstawie: Wytyczne dla lekarzy rodzinnych dotyczące suplementacji witaminy D, Zalecenia opracowane przez Polską Grupę Roboczą International University Family; Medicine Club https://www.tvmed.pl

14.1. (0–1)

Wyjaśnij, dlaczego ludzie żyjący w strefie klimatycznej Polski są narażeni na niedobory witaminy D w organizmie. W odpowiedzi uwzględnij miejsce i sposób jej wytwarzania.

14.2. (0–1)

Wyjaśnij, dlaczego niedobór witaminy D wiąże się również z wyższym ryzykiem krzywicy u dzieci. W odpowiedzi odnieś się do funkcji, jaką ta witamina spełnia w układzie pokarmowym człowieka.

Rozwiązanie

14.1. (0–1)

Schemat punktowania

1 p. – za prawidłowe wyjaśnienie odnoszące się do małego nasłonecznienia w strefie klimatycznej Polski oraz do zmniejszonego wytwarzania witaminy D w skórze pod wpływem światła słonecznego/promieni UV.
0 p. – za odpowiedź, która nie spełnia powyższych wymagań, lub brak odpowiedzi.

Przykładowe rozwiązania

Witamina D wytwarzana jest (z prowitaminy) w skórze przy udziale promieni UV. W strefie klimatycznej Polski:

  • jest stosunkowo mało dni słonecznych, co może skutkować zmniejszonym wytwarzaniem witaminy D i jej niedoborem w organizmie.
  • chodzimy ciągle w ubraniach przykrywających skórę, dlatego organizm nie wytwarza wystarczającej ilości witaminy D i należy ją uzupełniać.

14.2. (0–1)

Schemat punktowania

1 p. – za wyjaśnienie, odnoszące się do funkcji witaminy D, czyli jej udziału we wchłanianiu wapnia w przewodzie pokarmowym człowieka przez co ma udział w prawidłowej mineralizacji kości.
0 p. – za odpowiedź, która nie spełnia powyższych wymagań, lub za brak odpowiedzi.

Przykładowe rozwiązanie

  • Krzywica jest spowodowana niedoborem wapnia w organizmie, a witamina D warunkuje wchłanianie jonów wapnia w przewodzie pokarmowym, co jest niezbędne do utrzymywania prawidłowej struktury i funkcji kośćca.
  • Aktywna postać witamina D warunkuje wchłanianie jonów wapnia w przewodzie pokarmowym koniecznych do właściwej mineralizacji kości, a krzywica jest spowodowana niedoborem wapnia.