Biologia - Matura Czerwiec 2017, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 21.
Ściany kanalików zbiorczych nerki charakteryzują się zmienną przepuszczalnością dla wody. Przechodzenie wody z płynu kanalikowego przepływającego wzdłuż kanalika zbiorczego odbywa się przez specyficzne pory wodne zbudowane z białka akwaporyny 2 (AQP2). Jeśli komórki kanalika zbiorczego mają w błonach bardzo dużo cząsteczek akwaporyny 2, co jest wynikiem działania krążącej we krwi wazopresyny (ADH), to woda łatwiej opuszcza płyn kanalikowy.
| a) | Podaj nazwę etapu procesu tworzenia się moczu zachodzącego w nerce przy udziale akwaporyny 2. |
| b) | Określ, w jaki sposób niedobór wazopresyny wpływa na objętość wydalanego moczu. Odpowiedź uzasadnij, odwołując się do informacji przedstawionych w tekście. |
| c) | Podaj nazwę miejsca wytwarzania wazopresyny (ADH) w organizmie człowieka i nazwę miejsca jej uwalniania do krwi. |
Miejsce wytwarzania ADH:
Miejsce uwalniania ADH:
Rozwiązanie
Schemat punktowania
1 p. – za podanie poprawnej nazwy etapu tworzenia moczu w kanaliku zbiorczym
zachodzącego przy udziale opisanego białka.
0 p. – za każdą inną odpowiedź lub za brak odpowiedzi.
Poprawna odpowiedź
resorpcja (nadobowiązkowa)
Schemat punktowania
1 p. – za poprawne wyjaśnienie uwzględniające przyczynę – wpływ niedoboru ADH na
wytwarzanie AQP2 przez komórki kanalika i mechanizm – zmniejszenie
przepuszczalności dla wody kanalików zbiorczych oraz skutek – zwiększenie objętości
wydalanego moczu.
0 p. – za odpowiedź, która nie spełnia powyższych wymagań, lub za brak odpowiedzi.
Przykładowa odpowiedź
Niedobór wazopresyny powoduje zmniejszenie ilości wytwarzanego przez komórki kanalika
białka AQP2, co skutkuje tym, że woda nie przechodzi przez ściany kanalików zbiorczych/
zmniejsza się resorpcja wody w kanalikach zbiorczych i w efekcie objętość wydalanego
moczu się zwiększa.
Uwagi od BiologHelp:
Osobiście nie powiedziałbym, że zmniejszenie liczby białek AQP2 w nabłonku kanalika zbiorczego będzie prowadziło do braku/zatrzymania przechodzenia wody przez jego ściany jak przedstawiono to w przykładowej odpowiedzi od CKE (wykreślony wariant powyżej). Stwierdzenie dotyczące zmniejszenia liczby kanałów akwaporynowych (AQP2) zakłada, że jednak jakieś kanały zostały, więc woda będzie nadal przenikać, tylko wolniej. Bywały przypadki w zadaniach z poprzednich lat, kiedy to wyciągnięcie nieuprawnionego wniosku o całkowitym zatrzymaniu jakiegoś procesu skutkowało utratą punktów, np. (patrz dodatkowe uwagi w kluczach pod hasłem "nie uznaje się"):
Schemat punktowania
1 p. – za podanie poprawnych nazw miejsca wytwarzania i miejsca uwalniania do krwi ADH.
0 p. – za każdą inną odpowiedź lub za brak odpowiedzi.
Poprawna odpowiedź
Miejsce wytwarzania ADH: podwzgórze
Miejsce uwalniania ADH: przysadka mózgowa
