Zadania maturalne z biologii

Cholera to zakaźna choroba przewodu pokarmowego, której przyczyną jest spożycie wody lub pokarmu skażonego przecinkowcem cholery. Bakterie uwalniają enterotoksynę, która zwiększając stężenie elektrolitów w świetle jelita powoduje stały wypływ wody z komórek nabłonka jelit do światła przewodu pokarmowego. Objawami tej choroby są: wyniszczająca biegunka, wymioty, stolec przypominający wodę po płukaniu ryżu, szybkie odwodnienie. Zasadnicze znaczenie ma leczenie objawowe polegające na uzupełnianiu utraconych płynów.

3.1. (0–1)

Największa epidemia cholery w Europie panowała w XIX w. Wyjaśnij, dlaczego obecnie nie dochodzi do epidemii cholery w Europie, mimo iż nie stosuje się masowych szczepień ochronnych przeciwko tej chorobie.

3.2. (0–1)

Podaj, w jakiego typu miejscach na świecie może obecnie dochodzić do epidemii cholery.

Protisty zwierzęce to jednokomórkowce, budową przypominające komórki zwierzęce. Posiadają charakterystyczne struktury komórkowe.

4.1. (0–1)

Jedną ze struktur występujących u protistów są wodniczki tętniące. Służą one do usuwania na zewnątrz organizmu wody i zbędnych metabolitów. Wyjaśnij, dlaczego struktury te są lepiej rozwinięte u protistów słodkowodnych.

4.2. (0–1)

Przedstawiciele orzęsków posiadają duże, poliploidalne jądro wegetatywne sterujące czynnościami komórki, zwane makronukleusem oraz małe, diploidalne jądro, zwane mikronukleusem. Podaj, jaką funkcję pełni mikronukleus.

Do życia roślinom okrytonasiennym niezbędna jest między innymi woda. Jest ona pobierana najczęściej z gleby dzięki korzeniom. Główną siłą napędzającą pobieranie wody z gleby jest transpiracja zachodząca w nadziemnych częściach roślin.

10.1. (0–1)

Wyjaśnij, jaki jest związek między transpiracją w częściach nadziemnych rośliny, a pobieraniem wody z gleby przez korzenie.

10.2. (0–1)

Wymień po jednym czynniku – wewnętrznym i zewnętrznym, który powoduje zwiększenie intensywności transpiracji.

10.3. (0–1)

W przypadku, gdy transpiracja zachodzi z minimalną wydajnością, proces pobierania wody musi być wspomagany w sposób aktywny. W procesie tym zachodzi, zależne od energii, wchłanianie jonów soli mineralnych z gleby. Określ, w jaki sposób proces ten przyczynia się do wchłaniania wody.

Poniżej przedstawiono schemat budowy ciała nicieni: A - drapieżnych B - pasożytujących. Na schemacie wyraźnie widoczne są różnice w budowie ciała nicieni w zależności od ich trybu życia.

11.1. (0–1)

Podaj dwie różnice, odnoszące się do wora powłokowo-mięśniowego, w budowie drapieżników i pasożytów.

11.2. (0–1)

Między drapieżnikami i pasożytami występują również różnice w przeprowadzanym oddychaniu komórkowym. Podaj jedną różnicę dotyczącą oddychania oraz określ z czego ona wynika.

11.3. (0–1)

Określ, w jaki sposób przystosowaniem do prowadzonego trybu życia jest występowanie dobrze rozwiniętych mięśni w przypadku organizmu A.

Poniżej przedstawiono schematycznie budowę organizmu owada, ze szczególnym wyróżnieniem układu oddechowego. Specyficznymi organami wchodzącymi w skład układu oddechowego owadów są tchawki.

12.1. (0–1)

Zaznacz na powyższym rysunku tchawki (strzałka pełna) i przetchlinki (strzałka przerywana).

12.2. (0–1)

Wymień dwie funkcje, jakie pełnią tchawki w organizmie owadów.

12.3. (0–1)

Wymień jedną cechę, inną niż obecność tchawek, która świadczy o tym, że dany bezkręgowiec jest owadem.

Na poniższej rycinie przedstawiono w sposób schematyczny proces wentylacji prowadzonej przez organizm żab.

14.1. (0–1)

Ułóż litery oznaczające kolejne etapy wentylacji (a, b, c, d) w takiej kolejności, aby obrazowały pełen cykl wentylacji.

14.2. (0–1)

Podaj, w jaki sposób, inny niż przedstawiony na rycinie, żaby są w stanie prowadzić wymianę gazową.

14.3. (0–1)

Wykaż związek między zmianami wilgotności środowiska, a intensywnością wymiany gazowej u żab.

Poniższy schemat przedstawia proces przemiany glukozy zachodzący w cytozolu komórki w warunkach deficytu tlenu.

15.1. (0–1)

Na podstawie schematu podaj pełną nazwę tego procesu.

15.2. (0–1)

Wyjaśnij, w jakich okolicznościach komórki mięśniowe są zmuszone do przeprowadzenia powyższego procesu.

15.3. (0–1)

Podaj nazwę komórek organizmu ludzkiego, które uzyskują energię wyłącznie w wyniku tego procesu.

Studenci biologii przeprowadzili pewien eksperyment.

Jak pokazano na powyższym schemacie, do probówek oznaczonych numerami od 1 do 3 dodawano nieznany enzym w celu jego identyfikacji. W każdej z probówek znajdowała się ta sama ilość białka.
Probówki różniły się wartością pH:
1 ⟶ pH = 1,5
2 ⟶ pH = 7
3 ⟶ pH = 9

Po 10 minutach od dodania tej samej ilości ENZYMU TRAWIENNEGO wykazano, że białko uległo strawieniu tylko w probówce nr 1.

16.1. (0–1)

Podaj nazwę enzymu trawiennego dodanego do probówek.

16.2. (0–1)

Podaj problem badawczy do przeprowadzonego eksperymentu.

16.3. (0–1)

Podaj, dlaczego białko uległo strawieniu tylko w probówce nr 1.

Kręgosłup dzieli się na 5 odcinków: szyjny (7 kręgów), piersiowy (12), lędźwiowy (5), krzyżowy (5 zrośniętych z kością krzyżową), ogonowy (guziczny) (3-5) – zrośniętych w pojedynczą kość ogonową (guziczną). Kształt kręgosłupa oscyluje wokół litery „S”, posiada fizjologiczne krzywizny: odcinek szyjny i lędźwiowy wygięte są do przodu (lordoza), a piersiowy i krzyżowy do tyłu– kifoza.

17.1. (0–1)

Podaj, jakie znaczenia mają fizjologiczne krzywizny kręgosłupa.

17.2. (0–1)

U niektórych osób prowadzących siedzący tryb życia może wystąpić boczne skrzywienie kręgosłupa. Podaj nazwę tego schorzenia.

Odruch bezwarunkowy to reakcja wrodzona, prosta, automatyczna, zachodząca bez świadomości (nerwy wywołują odruch pobudzając mięśnie przed powiadomieniem mózgu).

18.1. (0–1)

Podaj dwa przykłady odruchów bezwarunkowych występujących u dorosłego człowieka.

18.2. (0–1)

Odruch warunkowy został odkryty przez rosyjskiego fizjologa, Iwana Pawłowa. Wyjaśnij zasadę powstawania odruchu warunkowego.

18.3. (0–1)

Odruchy bezwarunkowe występują również u noworodków. Wyróżniamy np. odruch płaczu, odruch szukania i ssania, odruch chwytny. Określ, czy odruchy bezwarunkowe wraz z wiekiem mogą zanikać, czy pozostają przez całe życie osobnicze.