Biologia - Matura Czerwiec 2018, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 6.
Stosowane powszechnie w przemyśle piekarniczym i piwowarskim drożdże szlachetne
(Saccharomyces cerevisiae) są wykorzystywane również w przemyśle farmaceutycznym
i biotechnologii. Są stosowane np. do produkcji szczepionki rekombinowanej przeciw
wirusowemu zapaleniu wątroby typu B (WZW B), która zazwyczaj jest trzykrotnie podawana
osobie szczepionej.
Poniżej na rysunku A przedstawiono budowę komórki drożdży, a na rysunku B – rozmnażanie
się drożdży.
6.1. (0–1)
Na podstawie rysunku A uzupełnij poniższe zdania – podkreśl w nawiasach właściwe określenia, oraz w wyznaczonych miejscach wpisz nazwy odpowiednich organellów komórkowych.
Przedstawiona na rysunku A komórka jest (prokariotyczna / eukariotyczna), ponieważ
ma .
Cechami odróżniającymi jej budowę od budowy typowej komórki zwierzęcej jest obecność
i .
Obecność glikogenu jako materiału zapasowego jest cechą odróżniającą tę komórkę
od komórki (roślinnej / zwierzęcej).
6.2. (0–1)
Oceń, czy poniższe informacje dotyczące drożdży są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.
| 1. | Są wielokomórkowymi grzybami, które rozmnażają się przez pączkowanie. | P | F |
| 2. | Wytwarzają owocniki zbudowane z nibytkanki (plektenchymy). | P | F |
| 3. | W warunkach beztlenowych drożdże przeprowadzają fermentację alkoholową. | P | F |
6.3. (0–1)
Spośród podanych poniżej wybierz i podkreśl trzy rodzaje odporności uzyskiwanej dzięki szczepieniu przeciwko WZW.
swoista nieswoista czynna bierna naturalna sztuczna
6.4. (0–1)
Wyjaśnij, dlaczego szczepionkę przeciwko WZW typu B powtarza się trzykrotnie.
Rozwiązanie
6.1. (0–1)
Schemat punktowania
1 p. – za poprawne uzupełnienie trzech nazw struktur komórkowych oraz podkreślenie
właściwych określeń w dwóch nawiasach.
0 p. – za każdą inną odpowiedź lub za brak odpowiedzi.
Rozwiązanie
Przedstawiona na rysunku A komórka jest (prokariotyczna / eukariotyczna), ponieważ ma
jądro komórkowe.
Cechami odróżniającymi budowę tej komórki od typowej komórki zwierzęcej jest obecność
wakuoli i ściany komórkowej / ściany komórkowej i wakuoli.
Obecność glikogenu jako materiału zapasowego jest cechą odróżniającą tę komórkę
od komórki (roślinnej / zwierzęcej).
6.2. (0–1)
Schemat punktowania
1 p. – za poprawną ocenę wszystkich trzech informacji.
0 p. – za każdą inną odpowiedź lub za brak odpowiedzi.
Rozwiązanie
1 – F 2 – F 3 – P
6.3. (0–1)
Schemat punktowania
1 p. – za poprawne podkreślenie wszystkich trzech nazw rodzajów odporności.
0 p. – za każdą inną odpowiedź lub za brak odpowiedzi.
Rozwiązanie
swoista nieswoista czynna bierna naturalna sztuczna
6.4. (0–1)
Schemat punktowania
1 p. – za poprawne wyjaśnienie uwzględniające mechanizm działania szczepionki –
wytworzenie przeciwciał i komórek pamięci immunologicznej oraz skutek – możliwość
szybkiego zwalczania wirusa przy ponownym z nim kontakcie.
0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań lub za brak odpowiedzi.
Przykładowe rozwiązania
- Szczepionkę tę powtarza się trzykrotnie po to, aby uzyskać w organizmie odpowiednio wysoki poziom przeciwciał w surowicy oraz odpowiednią liczbę kompetentnych komórek pamięci immunologicznej, dzięki czemu w przypadku kontaktu z wirusem będzie mógł go od razu zwalczać.
- Jednorazowe podanie antygenu powierzchniowego wirusa HBV (HBsAg) powoduje przede wszystkim wytwarzanie przeciwciał przeciw wirusowi w celu jego zwalczenia, a po (drugim i trzecim) powtórzeniu szczepienia będzie w organizmie wystarczająca ilość komórek pamięci, dzięki czemu w przypadku kontaktu z wirusem będzie mógł go od razu zwalczać.
