Biologia - Matura Maj 2015, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 20.
Stadium larwalne występuje w rozwoju osobniczym zwierząt, które składają jaja o ilości żółtka niewystarczającej do pełnego rozwoju od zarodka do imago, czyli postaci dojrzałej płciowo. Jednym z czynników ograniczających wzrost roślinożernych owadów jest dostępność azotu zawartego w pokarmie roślinnym. Stwierdzono, że zawartość azotu w liściach babki lancetowatej spada, gdy zwiększa się zawartość CO2 w powietrzu.
Na wykresie przedstawiono wzrost larw motyla Junonia coenia żerujących na babce lancetowatej, rosnącej w warunkach normalnego i podwyższonego stężenia CO2 w powietrzu.
| a) | Wyjaśnij, uwzględniając podane informacje, dlaczego przy różnym stężeniu CO2 w powietrzu masy ciała larwy Junonia coenia się różnią. |
| b) | Przedstaw rolę stadium larwalnego w cyklu rozwojowym owada. |
Rozwiązanie
Przykładowe odpowiedzi
- Masa ciała/przyrosty masy ciała larw Junonia coenia są mniejsze przy zwiększonym stężeniu CO2 (w porównaniu z normalnym), ponieważ zwiększona zawartość CO2 w powietrzu wpływa na spadek zawartości azotu w liściach, którymi żywi się larwa. Azot jest czynnikiem ograniczającym produkcję białka wykorzystywanego do budowy ciała larwy.
- Zwiększona zawartość CO2 w powietrzu wpływa na spadek zawartości azotu w liściach, którymi żywi się Junonia coenia, a więc jest to pokarm z mniejszą zawartością białka, co jest przyczyną ograniczonego przyrostu masy ciała larw.
Schemat punktowania
1 p. – za wyjaśnienie przyczyny zróżnicowanego wzrostu masy ciała larw uwzględniające związek pomiędzy zawartością CO2 w powietrzu (i azotu w liściach), a ilością białek/związków budulcowych wykorzystywanych do budowy ciała larw.
0 p. – za odpowiedź, która nie spełnia powyższych wymagań, lub za brak odpowiedzi.
Przykładowa odpowiedź
Larwy, pobierając pokarm, rosną i gromadzą substancje pokarmowe/zapasowe potrzebne do przeobrażenia/do uformowania się stadium ostatecznego/do dokończenia przeobrażenia.
Schemat punktowania
1 p. – za przedstawienie roli stadium larwalnego w gromadzeniu zapasów pokarmowych niezbędnych do zakończenia rozwoju owada/uformowania się stadium imago (owada, który już nie rośnie).
0 p. – za odpowiedź, która nie spełnia powyższych wymagań, lub za brak odpowiedzi.
