Biologia - Matura Maj 2016, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 14.
Pałeczka okrężnicy (Escherichia coli) wchodzi w skład fizjologicznej flory bakteryjnej jelita grubego człowieka (i − w niewielkich ilościach − jelita cienkiego). Jednak niektóre szczepy E. coli, w wyniku nabycia nowych cech, są chorobotwórcze dla człowieka. Przykładowo: enterotoksyczny szczep E. coli (ETEC) jest najczęstszą przyczyną tzw. biegunki podróżnych. Bakterie te, po dostaniu się do jelita cienkiego, przylegają do komórek nabłonka i uwalniają do jelita toksyczne białka, powodujące zakłócenia działania pomp jonowych w komórkach nabłonka i utratę wody przez te komórki. Inny eneteropatogenny szczep E. coli (EPEC), również wywołujący biegunkę, wiąże się z komórkami nabłonka jelita i przez specjalnie utworzony kanał wstrzykuje białkowe toksyny do wnętrza komórek nabłonka. Toksyny szczepu EPEC są przyczyną złej absorpcji wody.
Na podstawie: A. Salyers, D. Whitt, Mikrobiologia, Warszawa 2012.
Na podstawie analizy tekstu uzupełnij tabelę, w której porównasz miejsce i skutki działania toksyn wytwarzanych przez szczepy E. coli ETEC i E. coli EPEC w jelicie człowieka.
| Szczep Escherichia coli | Miejsce działania toksyn wytworzonych przez bakterie | Wpływ toksyn na gospodarkę wodną organizmu |
|---|---|---|
| ETEC | ||
| EPEC |
Rozwiązanie
Schemat punktowania
2 p. – za poprawne wypełnienie tabeli uwzględniające: w kolumnie pierwszej – bezpośrednio
lub pośrednio wnikanie bądź niewnikanie toksyny do komórek nabłonka jelita
(cienkiego) i w kolumnie drugiej – zaburzenie gospodarki wodnej organizmu wskutek
utraty wody lub upośledzenia jej wchłaniania.
1 p. – za poprawne wypełnienie jednej kolumny tabeli.
0 p. – za każdą inną odpowiedź lub za brak odpowiedzi.
Przykładowe odpowiedzi
| Szczep Escherichia coli | Miejsce działania toksyn wytworzonych przez bakterie | Wpływ toksyn na gospodarkę wodną organizmu |
|---|---|---|
| ETEC | wnętrze jelita (cienkiego) / powierzchnia komórek nabłonka / na zewnątrz komórek nabłonka |
|
| EPEC | wnętrze komórek nabłonka jelita (cienkiego) / komórki nabłonka |
|
Uwaga:
Wypełniając drugą kolumnę, wystarczy podać po jednym odpowiadającym sobie przykładzie wpływu toksyny na organizm.
Nie uznaje się odpowiedzi odnoszących się do jelita grubego.
