Biologia - Matura Maj 2016, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 16.

Kategoria: Stawonogi Typ: Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Podaj/wymień

Zwierzęta, w zależności od wielkości i środowiska, w jakim żyją, przeprowadzają wymianę gazową całą powierzchnią ciała lub przez wyspecjalizowane narządy wymiany gazowej. Na rysunku przedstawiono w uproszczeniu fragment układu oddechowego owada.

a)Podaj nazwy elementów przedstawionego narządu wymiany gazowej, oznaczonych na rysunku cyframi 1 i 2.
b)Wykaż związek między budową i funkcjonowaniem układu oddechowego owadów a brakiem barwników oddechowych w ich hemolimfie.

Rozwiązanie

a)
(0−1)

Schemat punktowania
1 p. – za poprawne podanie nazw elementów wskazanych na rysunku.
0 p. – za każdą inną odpowiedź lub za brak odpowiedzi.

Poprawna odpowiedź
1 – tchawka, 2 – przetchlinka

Uwaga:
Nie uznaje się w punkcie 1. nazwy „tracheole”.

b)
(0−1)

Schemat punktowania
1 p. – za poprawne wykazanie związku braku barwników oddechowych w hemolimfie z budową i funkcjonowaniem układu oddechowego owadów, uwzględniające transport gazów oddechowych bezpośrednio do komórek (i z komórek) ciała za pomocą systemu rozgałęzionych rurek.
0 p. – za odpowiedź, która nie spełnia powyższych wymagań, lub za brak odpowiedzi.

Przykładowe odpowiedzi

  • W hemolimfie owadów nie są potrzebne barwniki oddechowe, ponieważ transport gazów oddechowych bezpośrednio do komórek (i z komórek) odbywa się systemem rozgałęzionych tchawek / rurek.
  • Układ oddechowy owadów zbudowany jest z systemu rozgałęziających się w ciele rurek, dlatego za ich pośrednictwem możliwy jest transport gazów oddechowych bezpośrednio do komórek (i z komórek) ciała (a więc nie musi tej funkcji pełnić układ krwionośny).

Uwaga:
Udzielona odpowiedź musi odnosić się zarówno do budowy (system rozgałęzionych rurek), jak i funkcjonowania (transport gazów oddechowych bezpośrednio do komórek ciała) układu oddechowego owadów.