Biologia - Matura Maj 2017, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 10.
Na rysunku przedstawiono budowę serca człowieka oraz kierunek przepływu krwi w sercu.
10.1. (0–1)
Wybierz i zaznacz w tabeli poprawne dokończenie poniższego zdania: spośród A–D zaznacz nazwę zastawki oznaczonej na rysunku literą X oraz spośród 1.–4. zaznacz poprawny opis jej zamykania się.
Literą X na rysunku zaznaczono
| A. | zastawkę dwudzielną, | zamykającą się, gdy ciśnienie krwi | 1. | w lewej komorze stanie się wyższe od ciśnienia w lewym przedsionku. |
| B. | zastawkę trójdzielną, | 2. | w lewej komorze stanie się niższe niż w aorcie. | |
| C. | zastawkę półksiężycowatą pnia płucnego | 3. | w prawej komorze stanie się wyższe od ciśnienia w prawym przedsionku. | |
| D. | zastawkę półksiężycowatą aorty | 4. | w prawej komorze stanie się niższe niż w pniu płucnym. |
10.2. (0–1)
Uporządkuj elementy układu krwionośnego człowieka w kolejności, w jakiej przepływa przez nie krew w obiegu płucnym, zaczynając od prawej komory. Wpisz w tabeli numery 2–5.
| Element układu krwionośnego | Numer |
|---|---|
| tętnice płucne | |
| lewy przedsionek serca | |
| prawa komora serca | 1 |
| żyły płucne | |
| naczynia włosowate płuc |
10.3. (0–1)
Wyjaśnij, dlaczego ściany lewej komory serca człowieka są znacznie grubsze od ścian prawej komory. W odpowiedzi uwzględnij różnicę między dużym a małym obiegiem krwi.
Rozwiązanie
10.1. (0–1)
Schemat punktowania
1 p. – za rozpoznanie zastawki półksiężycowatej pnia płucnego i wskazanie właściwej
informacji dotyczącej jej zamykania się.
0 p. – za każdą inną odpowiedź lub za brak odpowiedzi.
Rozwiązanie
C 4
10.2. (0–1)
Schemat punktowania
1 p. – za poprawne uporządkowanie wszystkich elementów układu krwionośnego.
0 p. – za każdą inną odpowiedź lub za brak odpowiedzi.
Rozwiązanie
| Element układu krwionośnego | Numer |
|---|---|
| tętnice płucne | 2 |
| lewy przedsionek serca | 5 |
| prawa komora serca | 1 |
| żyły płucne | 4 |
| naczynia włosowate płuc | 3 |
10.3. (0–1)
Schemat punktowania
1 p. – za poprawne wyjaśnienie różnicy w grubości ścian komór serca odwołujące się
do konieczności wytworzenia wyższego ciśnienia krwi w dużym obiegu krwi
ze względu na większy opór naczyń w tym obiegu niż w obiegu małym.
0 p. – za odpowiedź, która nie spełnia powyższych wymagań, lub za brak odpowiedzi.
Przykładowe rozwiązania
- Ściany lewej komory muszą wytwarzać wyższe ciśnienie krwi, bo jest ona z tej komory tłoczona do wszystkich narządów ciała, a nie tylko do płuc.
- Ma grubsze ściany, ponieważ musi tłoczyć krew z większą siłą, gdyż w dużym obiegu krew jest transportowana na większą odległość niż w obiegu płucnym.
- Lewa komora serca ma grubsze ściany, ponieważ musi generować wyższe ciśnienie krwi. Wynika to z tego, że w dużym obiegu krwi znajduje się dłuższa sieć naczyń krwionośnych, stawiająca większy opór niż krążenie w małym obiegu.
Uwaga:
Z odpowiedzi musi wynikać, że zdający rozumie, iż komora musi generować takie ciśnienie krwi, które przezwycięży opór naczyń. Odwołanie do relatywnie dużego oporu naczyń dużego krwiobiegu może być pośrednie np. poprzez wskazanie na większą długość naczyń lub większą liczbę narządów, do których krew jest transportowana, lub większą odległość, na którą krew jest tłoczona.
