Biologia - Matura Maj 2017, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 2.
Na rysunku A przedstawiono siewki gorczycy hodowane na świetle i w ciemności, a na wykresie B – wyniki doświadczenia, w którym badano wpływ światła na wzrost wydłużeniowy komórek hipokotyla (części podliścieniowej) tych siewek. W każdym z tych doświadczeń użyto po 100 siewek.
2.1 (0–1)
Na podstawie przedstawionych wyników doświadczenia sformułuj wniosek dotyczący wpływu światła na wzrost wydłużeniowy hipokotyla siewek gorczycy.
2.2. (0–1)
Określ, które stwierdzenia dotyczące wyników tego doświadczenia są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, albo F– jeśli jest fałszywe.
| 1. | Średnia długość hipokotyli siewek gorczycy rosnących w obecności światła była większa niż średnia długość hipokotyli siewek rosnących w ciemności. | P | F |
| 2. | Największy przyrost długości hipokotyli siewek gorczycy rosnących w ciemności nastąpił między drugim a szóstym dniem doświadczenia. | P | F |
| 3. | Tempo wydłużania się hipokotyli siewek gorczycy hodowanych w obecności światła wyraźnie zmieniało się w czasie. | P | F |
2.3. (0–1)
Oceń prawdziwość stwierdzenia: „Przyczyną różnicy średniej długości hipokotyli siewek hodowanych na świetle i w ciemności jest różna intensywność podziałów komórkowych zachodzących w tych hipokotylach”. Odpowiedź uzasadnij.
Rozwiązanie
2.1. (0–1)
Schemat punktowania
1 p. – za poprawnie sformułowany wniosek, dotyczący hamującego wpływu światła na wzrost
wydłużeniowy hipokotyla siewek (gorczycy).
0 p. – za odpowiedź, która nie spełnia powyższych wymagań, lub za brak odpowiedzi.
Przykładowe rozwiązania
- Światło hamuje wzrost hipokotyla siewek gorczycy.
- Światło ogranicza wzrost wydłużeniowy hipokotyla.
- Światło spowalnia wzrost hipokotyla siewek.
Uwaga:
Nie uznaje się odpowiedzi odnoszących się do braku światła; odpowiedzi, w których jedynie opisano wyniki doświadczenia; a także wniosków odnoszących się do intensywności światła.
Przykłady odpowiedzi za 0 p.
- Brak światła powoduje znaczne wydłużenie hipokotyla.
- Przy dostępie do światła hipokotyl rośnie wolniej niż w ciemności.
- Hipokotyl siewek rosnących na świetle jest krótszy niż hipokotyl siewek rosnących w ciemności.
- Światło powoduje mały / mniejszy wzrost wydłużeniowy.
- Im mniej światła, tym dłuższy hipokotyl siewek.
2.2. (0–1)
Schemat punktowania
1 p. – za poprawną ocenę wszystkich trzech stwierdzeń dotyczących przedstawionego
doświadczenia.
0 p. – za każdą inną odpowiedź lub za brak odpowiedzi.
Rozwiązanie
1. – F, 2. – P,3. – F
2.3. (0–1)
Schemat punktowania
1 p. – za określenie, że jest to stwierdzenie nieprawdziwe i poprawne uzasadnienie, odnoszące
się do położenia merystemu wierzchołkowego ponad liścieniami, lub odniesienie się
do podanej informacji o wzroście wydłużeniowym komórek hipokotyla, lub jego
warunkowaniu przez auksyny.
0 p. – za odpowiedź, która nie spełnia powyższych wymagań, lub za brak odpowiedzi.
Przykładowe rozwiązania
- Nie jest to prawda, ponieważ w części podliścieniowej łodygi nie ma merystemu.
- Jest fałszywe, bo podziały komórkowe nie zachodzą w hipokotylu, ale miały miejsce w stożku wzrostu łodygi.
- Nie, ponieważ wzrost elongacyjny tego odcinka zależy od obecności auksyn, a nie od podziałów komórkowych.
- Nieprawdziwe, ponieważ wzrost na długość hipokotyli nastąpił dzięki wydłużaniu się ich komórek.
Uwaga:
Nie uznaje się uzasadnienia z odniesieniem do wzrostu zarodkowego hipokotyla, ponieważ stwierdzenie dotyczyło doświadczenia badającego wzrost siewek po zakończeniu kiełkowania.
