Biologia - Matura Maj 2019, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 10.
Na rysunku przedstawiono gatunki należące do różnych grup stawonogów (skorupiaków, owadów i pajęczaków).
Uwaga: Nie zachowano proporcji wielkości zwierząt.
10.1. (0–1)
Wypisz z rysunku oznaczenia literowe wszystkich gatunków stawonogów należących
do owadów.
10.2. (0–1)
Określ, który z gatunków stawonogów (A–F) przedstawionych na rysunku jest pajęczakiem. Uzasadnij wybór, podając jedną charakterystyczną cechę budowy pajęczaków widoczną na rysunku.
Pajęczakiem jest gatunek , ponieważ
Rozwiązanie
10.1. (0–1)
Schemat punktowania
1 p. – za wypisanie wszystkich czterech właściwych oznaczeń literowych owadów.
0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań lub za brak odpowiedzi.
Rozwiązanie
A, C, E, F.
10.2. (0–1)
Schemat punktowania
1 p. – za podanie właściwego oznaczenia literowego pajęczaka oraz uzasadnienie odwołujące
się do odpowiedniej charakterystycznej cechy jego budowy, widocznej na rysunku.
0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań lub za brak odpowiedzi.
Przykładowe rozwiązania
Pajęczakiem jest gatunek D, ponieważ
- ma cztery pary odnóży krocznych / 4 pary nóg / odnóży lokomotorycznych.
- nie występują u niego czułki.
- ma nogogłaszczki.
Uwagi:
Uznaje się nogogłaszczki, chociaż jest to cecha również innych szczękoczułkowców,
np. staroraków.
Nie uznaje się odniesienia tylko do „obecności głowotułowia i odwłoka”, gdyż jest to cecha
charakterystyczna także dla skorupiaków, oraz obecności 4 par odnóży bez informacji o ich
funkcji, a także określenia „kończyny”.
Nie uznaje się cech charakterystycznych dla pajęczaków, ale niewidocznych na rysunku,
np.: „obecności szczękoczułków” albo „braku oczu złożonych”. U przedstawionego gatunku
szczękoczułki tkwią w zagłębieniu gnatosomy, z którego mogą być wysuwane, a fotoreceptory
są w postaci plamek ocznych położonych boczno-brzusznie – w skali rysunku są niewidoczne
i niemożliwa jest analiza ich budowy, a więc określenie, czy oczy są proste, czy złożone.
