Biologia - Matura Maj 2019, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 13.
Salamandra plamista (Salamandra salamandra) jest płazem, który w odróżnieniu od żab
i traszek, nie składa jaj do wody. Gody, podczas których samiec przekazuje samicy
spermatofor, czyli pakiet plemników, odbywają się późnym latem na lądzie. Pod koniec wiosny
następnego roku samica wyszukuje na brzegach strumieni lub stawów płytkie zatoczki i rodzi
larwy wprost do wody. Larwy opuszczające ciało samicy mają ok. 3 cm długości i są
przystosowane do życia w wodzie. W odróżnieniu od kijanek żab, wyposażone są w dwie pary
w pełni rozwiniętych kończyn.
U niektórych podgatunków salamandry plamistej, występujących w wysokich górach,
np. na Półwyspie Iberyjskim, samice nie rodzą larw, ale młode osobniki już po przeobrażeniu.
Na rysunku przedstawiono salamandrę plamistą i jej larwę.
Uwaga: Nie zachowano proporcji wielkości tych zwierząt.
V. Lanka, Z. Vit, Płazy i gady. Leksykon przyrody, Warszawa 1980.
| a) | Na podstawie rysunku i własnej wiedzy wymień dwie cechy budowy zewnętrznej dorosłych salamander, które pozwalają odróżnić je od gadów. |
| b) | Uzupełnij poniższe zdania opisujące rozwój i rozmnażanie salamandry tak, aby zawierały one informacje prawdziwe. W każdym nawiasie podkreśl właściwe określenie. |
Rozwój salamandry jest (prosty / złożony). Zapłodnienie jest (zewnętrzne / wewnętrzne). Salamandra jest płazem (jajorodnym / jajożyworodnym).
| c) | Wymień dwie, widoczne na rysunku, cechy budowy larwy salamandry będące przystosowaniem do życia w wodzie. |
Rozwiązanie
Schemat punktowania
1 p. – za podanie dwóch różnych cech budowy zewnętrznej dorosłej salamandry, które
odróżniają salamandrę od gadów.
0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań lub za brak odpowiedzi.
Przykładowe odpowiedzi
- skóra naga – niepokryta łuskami
- skóra pokryta śluzem / wilgotna skóra / skóra z gruczołami śluzowymi lub jadowymi
- przednie kończyny z czterema palcami
- palce bez pazurów
- krótszy odcinek szyjny / słabo wyodrębniona szyja
- kończyny rozstawione na boki szerzej, niż u gadów
Uwaga:
Do uznania odpowiedzi: brak zrogowaciałej skóry / zrogowaciałego naskórka.
Schemat punktowania
1 p. – za podkreślenie właściwych określeń we wszystkich trzech nawiasach.
0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań lub za brak odpowiedzi.
Poprawna odpowiedź
Rozwój salamandry jest (prosty / złożony). Zapłodnienie jest (zewnętrzne / wewnętrzne).
Salamandra jest płazem (jajorodnym / jajożyworodnym).
Schemat punktowania
1 p. – za podanie dwóch widocznych na rysunku cech budowy larwy salamandry będących
przystosowaniem do życia w wodzie.
0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań lub za brak odpowiedzi.
Przykładowe odpowiedzi
- skrzela (zewnętrzne)
- płetwa na ogonie / fałdy ogonowe / bocznie spłaszczony ogon / ogon przekształcony w płetwę
- opływowy / hydrodynamiczny / wrzecionowaty / obły kształt ciała
