Biologia - Matura Maj 2019, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 15.
Zależność między mrówkami i mszycami jest jedną z bardziej interesujących interakcji międzygatunkowych wśród bezkręgowców. Mszyce, należące do pluskwiaków, żerując na roślinach przebijają tkanki roślinne i pobierają z floemu w bardzo dużych ilościach zawarty w nim płyn. Nadmiar wody oraz różnych związków organicznych wydalają przez specjalne otwory w postaci dużych kropli substancji, zwanej spadzią, bogatej w cukry, sole mineralne, witaminy i niektóre aminokwasy. Spadź jest zbierana i zjadana przez dorosłe mrówki. Karmią nią również swoje larwy (czerwie). Poczwarki mrówek nie pobierają pokarmu. Mrówki bronią mszyc przed drapieżnikami, a także mogą przenosić nimfy i dorosłe osobniki mszyc na nowe rośliny.
http://www.gardeningknowhow.com/plant-problems/pests/insects/controlling-aphids-and-ants.htm
| a) | Wybierz spośród A–D i zaznacz poprawne dokończenie zdania. Odpowiedź uzasadnij, odnosząc się do informacji w tekście. |
Zależność między mrówkami a mszycami to
- drapieżnictwo.
- komensalizm.
- konkurencja.
- mutualizm.
Uzasadnienie:
| b) | Określ, które owady – mrówki czy mszyce – przechodzą rozwój złożony z przeobrażeniem zupełnym. Odpowiedź uzasadnij, odnosząc się do informacji w tekście. |
Rozwój złożony z przeobrażeniem zupełnym przechodzą:
Uzasadnienie:
Rozwiązanie
Schemat punktowania
1 p. – za zaznaczenie właściwego dokończenia zdania i za uzasadnienie odnoszące się do
konkretnych korzyści dla obu stron: uzyskiwania pokarmu przez mrówki
i otrzymywania transportu lub ochrony przez mszyce.
0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań lub za brak odpowiedzi.
Przykładowe odpowiedzi
D.
Uzasadnienie:
- Obie strony odnoszą korzyści, tzn. mszyce mają ochronę przed drapieżnikami, a mrówki uzyskują pokarm w postaci cukrów.
- Mrówki chronią mszyce w zamian za cukier.
Uwaga:
Nie uznaje się uzasadnienia odnoszącego się jedynie do definicji mutualizmu – wymagane jest
podanie konkretnych korzyści, które obydwa gatunki odnoszą.
Schemat punktowania
1 p. – za wskazanie mrówek jako owadów przechodzących rozwój złożony z przeobrażeniem
zupełnym i poprawne uzasadnienie odnoszące się do informacji z tekstu: larw w postaci
czerwi lub obecności poczwarki.
0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań lub za brak odpowiedzi.
Przykładowe odpowiedzi
Rozwój złożony z przeobrażeniem zupełnym przechodzą: mrówki.
Uzasadnienie:
- W cyklu rozwojowym występuje stadium poczwarki.
- Ich larwy mają postać czerwia.
- U tych owadów są i larwy, i poczwarki.
