1. Strona główna
  2. Zadania maturalne z biologii
  3. Matura Maj 2020, Poziom rozszerzony (Formuła 2007)

Biologia - Matura Maj 2020, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 19.

Kategoria: Układ hormonalny Typ: Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Podaj/wymień

Choroby tarczycy określane są jako pierwotne, jeżeli wynikają z nieprawidłowego działania samego gruczołu dokrewnego, lub jako wtórne – jeżeli związane są z nieprawidłowym działaniem przysadki mózgowej produkującej hormon tyreotropowy (TSH).

Poniżej przedstawiono wybrane wyniki badania tzw. profilu tarczycowego u psa.

Profil tarczycowy (osocze)
Wynik Jednostki Norma
Tyroksyna całkowita (T4) <0,50 μg/dl 1,50–4,50
Tyreotropina (TSH) 2,10 ng/ml 0,001–0,400
Na podstawie: https://www.dbc.wroc.pl/Content/7451/Ocena_funkc_tarczycy_Popiel_Jaroslaw_DBC.pdf
a)Określ, czy u badanego psa wyniki wskazują na pierwotną czy wtórną niedoczynność tarczycy. Odpowiedź uzasadnij, uwzględniając sposób regulacji wydzielania hormonów tarczycy.
b)Wyjaśnij, dlaczego syntetyczne odpowiedniki hormonów tarczycy, w odróżnieniu od insuliny, mogą być podawane doustnie. W odpowiedzi porównaj budowę obu tych hormonów.
c)Podaj dwa przykłady charakterystycznych objawów niedoczynności tarczycy u człowieka.

Rozwiązanie

a)
(0-1)

Zasady oceniania
1 p. – za poprawne określenie, że wyniki wskazują na pierwotną niedoczynność tarczycy u badanego psa i uwzględnienie mechanizmu ujemnego sprzężenia zwrotnego.
0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań albo za brak odpowiedzi.

Przykładowa odpowiedź
Badany pies ma pierwotną niedoczynność tarczycy, ponieważ ilość TSH ponad normę spowodowana jest brakiem hamowania przysadki na skutek niskiej zawartości T4 we krwi, co powoduje intensywne wydzielanie TSH (brak ujemnego sprzężenia zwrotnego).

b)
(0-1)

Zasady oceniania
1 p. – za poprawne wyjaśnienie odnoszące się do budowy obu hormonów i możliwości ich trawienia w przewodzie pokarmowym.
0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań albo za brak odpowiedzi.

Przykładowa odpowiedź
Hormony tarczycy są pochodnymi aminokwasu tyrozyny, również ich syntetyczne odpowiedniki, nie są trawione w przewodzie pokarmowym. Insulina jest polipeptydem i w przewodzie pokarmowym podlegałaby działaniu proteaz, dlatego musi być podawana dożylnie.

c)
(0-1)

Zasady oceniania
1 p. – za podanie dwóch charakterystycznych objawów niedoczynności tarczycy u człowieka.
0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań albo za brak odpowiedzi.

Przykładowe odpowiedzi

  • wzrost masy ciała;
  • otyłość, zmniejszenie aktywności;
  • powolność / ospałość;
  • wcześniej niewystępujące intensywne odczuwanie zimna;
  • wypadanie włosów.