Biologia - Matura Maj 2021, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 24.
Zbieranie plonów z upraw prowadzi do wyjaławiania gleb, dlatego tak istotne jest ich nawożenie. Zapotrzebowanie na składniki mineralne u roślin bada się, stosując w uprawie pożywki pełne (zawierające wszystkie niezbędne dla rozwoju rośliny mikro- i makroelementy) oraz pożywki lub roztwory, z których wyklucza się określone jony. Rośliny uprawia się w doniczkach wypełnionych żwirem uprzednio wypłukanym w wodzie destylowanej i wyprażonym. Połowa uprawianych roślin stanowi próbę kontrolną, a połowa – próbę badawczą.
24.1. (0–1)
Wybierz i zaznacz wariant doświadczenia (A–D) umożliwiający wykazanie roli magnezu we wzroście i rozwoju roślin.
| Próba kontrolna | Próba badawcza | |
|---|---|---|
| A. | woda destylowana | pożywka pełna |
| B. | pożywka pełna | pożywka bez źródła magnezu |
| C. | woda destylowana z dodatkiem źródła magnezu | pożywka pełna |
| D. | pożywka pełna | woda destylowana |
24.2. (0–1)
Wyjaśnij, dlaczego w zbiorowiskach naturalnych, w przeciwieństwie do nienawożonych pól uprawnych, zawartość fosforu w glebie utrzymuje się na względnie stałym poziomie. W odpowiedzi uwzględnij porównanie tych dwóch rodzajów ekosystemów.
Rozwiązanie
24.1. (0–1)
Zasady oceniania
1 pkt – za wskazanie wariantu B doświadczenia.
0 pkt – za odpowiedź niespełniającą wymagań za 1 pkt albo za brak odpowiedzi.
Rozwiązanie
B
24.2. (0–1)
Zasady oceniania
1 pkt – za poprawne wyjaśnienie: 1) utrzymywania się zawartości fosforu na względnie stałym
poziomie w ekosystemach naturalnych, odnoszące się do rozkładu martwej materii
organicznej w tych ekosystemach oraz 2) spadku zawartości fosforu na nienawożonych
polach uprawnych, uwzględniające zbieranie plonów z tych ekosystemów.
0 pkt – za odpowiedź niespełniającą wymagań za 1 pkt albo za brak odpowiedzi.
Przykładowe rozwiązania
- W ekosystemach naturalnych, w przeciwieństwie do sztucznych, rośliny nie są zbierane przez człowieka i ich pozostałości w postaci martwej materii organicznej pozostają w podłożu, a następnie ulegają one mineralizacji, dostarczając związków nieorganicznych dostępnych dla roślin.
- W zbiorowiskach naturalnych większość obumierających roślin ulega rozkładowi i mineralizacji, a więc zawarte w szczątkach roślin pierwiastki wracają do gleby. Na polach uprawnych jest ubytek fosforu razem z plonami.
- W zbiorowiskach naturalnych zachodzi obieg pierwiastków, dzięki czemu fosfor wraca do gleby. Z pól uprawnych natomiast dużo fosforu jest zabierane wraz z uprawami i nie wraca do gleby.
