Biologia - Matura Maj 2022, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 20.
Miedź w śladowych ilościach jest niezbędna do wzrostu roślin, ale duża zawartość tego pierwiastka w glebie hamuje wzrost korzeni. Przeprowadzono badania, których celem było określenie wpływu wysokiego stężenia miedzi w podłożu na wzrost korzeni u trawy mietlicy rozłogowej (Agrostis stolonifera). W badaniu uwzględniono populacje rosnące przez okres od 4 do 70 lat na glebie skażonej miedzią.
Badane rośliny uprawiano z wykorzystaniem pożywek zawierających miedź w dużym stężeniu. Jako wskaźnik tolerancji na miedź mierzono wzrost korzeni. Badania wykazały, że wzrost korzeni był w najmniejszym stopniu ograniczony u traw pochodzących ze starych populacji, rosnących na glebach zanieczyszczonych miedzią przez długi czas.
Tolerancja na miedź jest cechą ilościową warunkowaną przez geny kumulatywne. Działanie tych genów sumuje się podczas kształtowania cechy fenotypowej.
20.1. (0–1)
Dokończ zdanie. Zaznacz odpowiedź A, B albo C oraz jej uzasadnienie 1., 2. albo 3.
W tekście opisano skutki działania
| A. | doboru kierunkowego, | ponieważ | 1. | wysokie stężenie miedzi w glebie utrzymywało się na przestrzeni wielu lat. |
| B. | doboru różnicującego, | 2. | wyniki badań wskazują na zróżnicowany poziom tolerancji na miedź między populacjami. | |
| C. | doboru stabilizującego, | 3. | wraz z czasem wzrasta odporność populacji na skażenie gleby miedzią. |
20.2. (0–1)
Wyjaśnij, dlaczego najwyższy poziom tolerancji uzyskały rośliny z najstarszych populacji. W odpowiedzi uwzględnij działanie doboru naturalnego.
Rozwiązanie
20.1. (0–1)
Zasady oceniania
1 pkt – za prawidłowe dokończenie zdania.
0 pkt – za odpowiedź niespełniającą wymagań za 1 pkt albo za brak odpowiedzi.
Rozwiązanie
A3
20.2. (0–1)
Zasady oceniania
1 pkt – za poprawne wyjaśnienie, uwzględniające długie działanie pozytywnego doboru
naturalnego polegającego na przetrwaniu i rozrodzie osobników z jak największą
liczbą korzystnych mutacji (alleli, genów, cech) i w konsekwencji wzrost częstości
korzystnych mutacji w czasie.
0 pkt – za odpowiedź niespełniającą wymagań za 1 pkt albo za brak odpowiedzi.
Przykładowe rozwiązania
- Długotrwała ekspozycja roślin na toksyczną miedź spowodowała przetrwanie i rozmnażanie się w kolejnych pokoleniach osobników z coraz większą liczbą korzystnych mutacji.
- Ponieważ rośliny, które przetrwały wysokie stężenie miedzi rozmnażały się i przekazywały potomkom geny warunkujące tolerancję na miedź, więc z pokolenia na pokolenie wraz z czasem tolerancja na miedź wzrastała, bo rośliny miały coraz więcej genów warunkujących tolerancję na miedź.
