Biologia - Matura Marzec 2021, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 12.
Na rysunku przedstawiono budowę kręgosłupa człowieka w dwóch różnych fazach
rozwojowych. Cyframi I–V oznaczono poszczególne odcinki kręgosłupa.
Uwaga: Nie zachowano proporcji wielkości struktur.
12.1. (0–1)
Określ, który z rysunków – A czy B – przedstawia budowę kręgosłupa noworodka. Odpowiedź uzasadnij, porównując wybraną cechę budowy kręgosłupa noworodka z odpowiednią cechą budowy kręgosłupa osoby dorosłej.
Rysunek:
Uzasadnienie:
12.2. (0–1)
Wypisz z rysunku odcinki kręgosłupa dorosłego człowieka, które mają pomiędzy wszystkimi kręgami krążki międzykręgowe. Zapisz ich oznaczenia cyfrowe spośród I–V.
12.3. (0–1)
Dokończ zdanie. Zaznacz odpowiedź A, B albo C oraz odpowiedź 1., 2. albo 3.
Krążki międzykręgowe występujące w kręgosłupie dorosłego człowieka są zbudowane z tkanki
| A. | łącznej | i odpowiadają | 1. | za tworzenie kręgosłupa i ochronę rdzenia kręgowego |
| B. | chrzęstnej | 2. | za utrzymywanie kręgów w odpowiednich odstępach i amortyzację wstrząsów. | |
| C. | kostnej | 3. | za wytwarzanie płynu mózgowo-rdzeniowego |
12.4. (0–1)
Oceń, czy poniższe stwierdzenia dotyczące kręgosłupa dorosłego człowieka są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe.
| 1. | Kręgi w odcinku piersiowym mają powierzchnie stawowe dla żeber (dołki żebrowe). | P | F |
| 2. | Przez wszystkie odcinki kręgosłupa przechodzi kanał, w którym znajduje się rdzeń kręgowy. | P | F |
| 3. | We wszystkich kręgach w kręgosłupie wyróżnia się trzon, łuk i osadzone na nim wyrostki. | P | F |
Rozwiązanie
12.1. (0–1)
Zasady oceniania
1 pkt – za wybór rysunku A oraz prawidłowe uzasadnienie, wykazujące jedną różnicę
w budowie kręgosłupa pomiędzy noworodkiem a człowiekiem dorosłym.
0 pkt – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań albo za brak odpowiedzi.
Przykładowe rozwiązanie
A, ponieważ
- kręgi w odcinku krzyżowym i guzicznym u noworodka nie są zrośnięte, a u dorosłego człowieka tworzą większe kości.
- brak wygięć kręgosłupa u noworodka, a obecność lordoz i kifoz u dorosłego.
- kręgosłup noworodka jest łukowaty, a kręgosłup dorosłego człowieka jest esowaty.
- u noworodka nie ma charakterystycznego esowatego wygięcia.
12.2. (0–1)
Zasady oceniania
1 pkt – za wypisanie z rysunku obu prawidłowych oznaczeń: II i III.
0 pkt – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań albo za brak odpowiedzi.
Rozwiązanie
II, III
Uwaga:
Dopuszcza się podanie nazw odcinków kręgosłupa: piersiowy, lędźwiowy.
12.3. (0–1)
Zasady oceniania
1 pkt – odpowiedź poprawna.
0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub niepełna albo brak odpowiedzi.
Rozwiązanie
B2
Komentarz od Biologhelp.pl:
Odpowiedź zaczerpnięta z oficjalnego klucza CKE, aczkolwiek przy obecnym sformułowaniu pytania uznana powinna być również wersja odpowiedzi A2, ponieważ tkanka chrzęstna jest rodzajem tkanki łącznej. Autor pytania miał najpewniej na myśli tkankę łączną właściwą, czego jednak nie zaznaczył.
12.4. (0–1)
Zasady oceniania
1 pkt – odpowiedź poprawna.
0 pkt – odpowiedź niepoprawna lub niepełna albo brak odpowiedzi.
Rozwiązanie
1. -P; 2. -F; 3. -F
