Biologia - Test diagnostyczny CKE Grudzień 2022, Poziom rozszerzony (Formuła 2023) - Zadanie 17.
Podczas badań terenowych zebrano kwiaty dwóch blisko spokrewnionych gatunków roślin: kosaćca szczecinkowego (Iris setosa) oraz kosaćca różnobarwnego (Iris versicolor). Kwiaty kosaćców charakteryzują się okazałym okwiatem składającym się z dwóch okółków, które mają po trzy działki.
Celem badania było znalezienie takiej cechy budowy kwiatu, na podstawie której można odróżnić te dwa gatunki. W poniższej tabeli przedstawiono podsumowanie pomiarów długości zewnętrznych i wewnętrznych działek okwiatu wykonane na podstawie próby 50 osobników każdego gatunku. Wszystkie wyniki podano w centymetrach.
| Długość działek okwiatu | ||||
|---|---|---|---|---|
| zewnętrzny okółek | wewnętrzny okółek | |||
| Statystyka wyliczona na podstawie próby | I. setosa | I. versicolor | I. setosa | I. versicolor |
| minimum | 4,3 | 4,9 | 1,0 | 3,0 |
| maksimum | 5,8 | 7,0 | 1,9 | 5,1 |
| średnia | 5,0 | 5,9 | 1,5 | 4,3 |
| odchylenie standardowe |
0,35 | 0,52 | 0,17 | 0,47 |
www.plant-world-seeds.com
17.1. (0–1)
Na podstawie przedstawionych wyników badań wykaż, że do rozróżnienia I. setosa i I. versicolor wystarczy pomiar długości działek wewnętrznego okółka okwiatu.
17.2. (0–1)
Dokończ zdanie. Zaznacz odpowiedź A albo B oraz jej uzasadnienie 1., 2. albo 3.
Kwiaty badanych gatunków kosaćców są
| A. | owadopylne, | o czym świadczy | 1. | okazały barwny okwiat. |
| 2. | trójkrotna symetria kwiatu. | |||
| B. | wiatropylne, | |||
| 3. | brak zróżnicowania okwiatu na kielich i koronę. |
Rozwiązanie
17.1. (0–1)
Zasady oceniania
1 pkt – za poprawne wykazanie, że do rozróżnienia gatunków wystarczy pomiar długości
działek wewnętrznego okółka okwiatu, odnoszące się do rozłącznych rozstępów lub
do stosunkowo dużych różnic między średnimi przy jednocześnie stosunkowo małym
odchyleniu standardowym.
0 pkt – za odpowiedź niespełniającą wymagań na 1 pkt albo za brak odpowiedzi.
Przykładowe rozwiązania
- Nawet największe okazy I. setosa są mniejsze niż najmniejsze okazy I. versicolor, a więc zakresy zmienności badanej cechy na siebie w ogóle nie zachodzą.
- W przypadku wewnętrznego okółka okwiatu różnica między średnimi dla dwóch badanych gatunków wynosi aż 2,8 cm, a odchylenie standardowe u żadnego z gatunków nie przekracza 0,5 cm. Dlatego ta cecha pozwala rozróżnić te dwa gatunki.
- Zakresy zmienności obejmujące trzy odchylenia standardowe wynoszą 0,99–2,01 cm oraz 2,89–5,71 cm. Oznacza to, że zakresy zmienności nie pokrywają się.
- Większość pomiarów dla I. setosa mieści się w zakresie 1,33–1,67 cm, a dla I. versicolor – w zakresie 3,83–4,77 cm (tj. wartość średnia ± jedno odchylenie standardowe).
17.2. (0–1)
Zasady oceniania
1 pkt – za prawidłowe dokończenie zdania.
0 pkt – za odpowiedź niespełniającą wymagań na 1 pkt albo za brak odpowiedzi.
Rozwiązanie
A1
