Biologia - Test diagnostyczny (matura próbna) Grudzień 2024, Poziom rozszerzony (Formuła 2023) - Zadanie 4.
Uczniowie postanowili sprawdzić, czy w kiełkujących ziarniakach pszenicy znajduje się aktywna amylaza. W tym celu przygotowali szalkę Petriego z wylanym i zestalonym podłożem agarowym zawierającym skrobię, na którym umieścili przekrojone wzdłuż kiełkujące ziarniaki pszenicy – tak, aby płaszczyzna przekroju ściśle przylegała do podłoża. Tak przygotowaną szalkę utrzymywali przez 60 min w temperaturze 20 °C. Następnie uczniowie usunęli z szalki ziarniaki, a na podłoże szalki nanieśli płyn Lugola. Po pewnym czasie przepłukali podłoże wodą destylowaną. Miejsca na szalce, w których wcześniej były położone ziarniaki – w przeciwieństwie do pozostałego obszaru podłoża – nie wybarwiły się na ciemnogranatowy kolor.
4.1. (0–1)
Na podstawie przedstawionych wyników doświadczenia określ, czy w kiełkujących ziarniakach pszenicy znajduje się aktywna amylaza. Odpowiedź uzasadnij, uwzględniając substrat amylazy oraz sposób jego wykrywania.
4.2. (0–2)
Oceń, czy poniższe stwierdzenia dotyczące procesu kiełkowania nasion są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe.
| 1. | Spoczynek bezwzględny nasion można przerwać poprzez ich odpowiednie uwodnienie. | P | F |
| 2. | Auksyny są jednym z czynników hamujących proces kiełkowania. | P | F |
| 3. | Do kiełkowania nasion jest niezbędna obecność tlenu. | P | F |
Rozwiązanie
4.1. (0–1)
Zasady oceniania
1 pkt – za stwierdzenie, że w kiełkujących ziarniakach pszenicy znajduje się aktywna amylaza, wraz z poprawnym uzasadnieniem, odnoszącym się do trawienia skrobi przez amylazę ORAZ do wybarwiania się skrobi płynem Lugola na kolor granatowy.
0 pkt – za odpowiedź niespełniającą wymagań na 1 pkt albo za brak odpowiedzi.
Przykładowe rozwiązania
- W kiełkujących nasionach znajduje się aktywna amylaza, o czym świadczy trawienie skrobi, a powstające produkty nie barwią się płynem Lugola na kolor ciemnogranatowy.
- Jest tam amylaza, ponieważ nastąpił rozkład skrobi, która barwi się na kolor granatowy w obecności płynu Lugola.
- Brak zmiany zabarwienia na kolor niebieskogranatowy w miejscach, gdzie znajdowały się ziarniaki, wskazuje na brak skrobi, a to oznacza, że została ona rozłożona (do maltozy) przez amylazę.
4.2. (0–2)
Zasady oceniania
2 pkt – za poprawną ocenę trzech stwierdzeń.
1 pkt – za poprawną ocenę dwóch stwierdzeń.
0 pkt – za odpowiedź niespełniającą wymagań na 1 pkt albo za brak odpowiedzi.
Rozwiązanie
1. – F, 2. – F, 3. – P.
Uwagi od BiologHelp:
Moim zdaniem wpływ auksyn na kiełkowanie nasion nie jest na tyle jednoznaczny, aby definitywnie ocenić poprawność zdania nr 2. Istnieją bowiem publikacje opisujące zarówno hamujący, jak i stymulujący wpływ egzogennych auksyn na proces kiełkowania. Efekt ten może zależeć od gatunku rośliny poddawanego badaniom oraz zastosowanej dawki hormonu. Ponadto, opisane zostały mechanizmy molekularne sugerujące, że endogenne auksyny wspierają stan spoczynku nasion poprzez regulację genów i szlaków sygnałowych związanych z kwasem abscysynowym. Z kolei w fazie przejścia ze spoczynku do aktywnego wzrostu auksyny mogą wspierać kiełkowanie, aktywując geny odpowiedzialne za wzrost i różnicowanie komórek.
Poniżej przedstawiam listę przykładowych źródeł, na których m.in. oparłem powyższą analizę:
- Holak, Ewa. Biologia 2 : zakres rozszerzony : podręcznik dla liceum ogólnokształcącego. Wydawnictwo Pedagogiczne "Operon", 2003.
- Matilla, A.J. Auxin: Hormonal Signal Required for Seed Development and Dormancy. Plants 2020, 9, 705.
- Kopcewicz J., Wilmowicz E., Marciniak K., Kućko A., Hormonalna regulacja procesów ontogenetycznych u roślin, Zarządzanie ochroną przyrody w lasach 2016; X
