Biologia - Zbiór zadań CKE, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 92.

Kategoria: Dziedziczenie Typ: Zamknięte (np. testowe, prawda/fałsz) Podaj i uzasadnij/wyjaśnij

Daltonizm uwarunkowany jest recesywnym allelem (d), leżącym w chromosomie X. Prawidłowy allel dominujący jest oznaczany jako (D).
Na schemacie przedstawiono dziedziczenie daltonizmu w pewnej rodzinie.

a)Zapisz genotyp mężczyzny oznaczonego na schemacie cyfrą 1 i określ, czy jest on daltonistą. Odpowiedź uzasadnij.
b)Oceń prawdziwość podanych stwierdzeń dotyczących dziedziczenia daltonizmu. Wpisz znak X w odpowiednie komórki tabeli.
Lp. Informacja Prawda Fałsz
1. Mężczyzna daltonista przekazuje allel d tylko córkom, a kobieta nosicielka – tylko synom.
2. Jeśli kobieta jest nosicielką daltonizmu, to każdy jej syn będzie daltonistą, niezależnie od genotypu ojca.
3. Możliwość wystąpienia choroby u córki kobiety będącej nosicielką daltonizmu zależy od tego, czy jej ojciec jest daltonistą.

Rozwiązanie

a)
(0-1)

Genotyp mężczyzny 1.: XdY, jest on daltonistą.
Uzasadnienie: Mężczyzna oznaczony numerem 1 jest daltonistą, ponieważ jego córka jest nosicielką, a więc swój 1 allel d musiała odziedziczyć po ojcu, gdyż jej matka takiego allelu nie posiadała.

b)
(0-1)
1. F; 2. F; 3. P

Wskazówki

a)
Daltonizm jest chorobą sprzężoną z płcią, więc mężczyźni mają tylko 1 allel D lub d, natomiast kobiety w genotypie mają 2 allele, kobieta heterozygotyczna jest nosicielką daltonizmu.
Na podstawie analizy schematu i legendy sprawdź, czy córka badanego mężczyzny jest nosicielką. Ponieważ jej matka jest zdrowa i nie jest nosicielką, więc córka może odziedziczyć allel warunkujący chorobę tylko po ojcu. Na tej podstawie możesz określić, czy mężczyzna oznaczony numerem 1 jest daltonistą i zapisać jego genotyp.

b)
Z tekstu do zadania odczytaj, w którym chromosomie znajduje się allel d. Przypomnij sobie, jakie chromosomy płci mają kobiety, a jakie mężczyźni. Pamiętaj, że mężczyźni dziedziczą chromosom X tylko po matce, a kobiety – po matce i po ojcu.