Biologia - Matura Maj 2011, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 5.
Na rysunkach przedstawiono dwa zestawy doświadczalne, które przygotowali uczniowie w celu zbadania zjawiska osmozy. Dwa lejki napełnili 50% roztworem glukozy i szczelnie zamknęli celofanem. Dwie zlewki wypełnili zimną wodą. Do drugiej zlewki dodali dwie łyżki mąki ziemniaczanej (skrobi) i zawartość intensywne wymieszali. W zlewkach umieścili lejki z roztworem glukozy, zaznaczając poziom cieczy w rurkach. Po kilku minutach zaobserwowali, że w obydwu zestawach doświadczalnych poziom roztworu glukozy w rurkach lejków podnosił się w podobnym tempie.
| a) | Sformułuj problem badawczy do przeprowadzonego doświadczenia. |
| b) | Na podstawie wyniku doświadczenia wyjaśnij, dlaczego rośliny magazynują skrobię, a nie glukozę. |
Rozwiązanie
Przykłady poprawnej odpowiedzi:
- Wpływ skrobi na zmianę ciśnienia osmotycznego roztworu.
- Czy skrobia jest związkiem osmotycznie czynnym?
1 p. – za poprawnie sformułowany problem badawczy odnoszący się do przeprowadzonego
doświadczenia
0 p. – za sformułowanie problemu badawczego odnoszącego się tylko do zjawiska osmozy
(bez uwzględnienia skrobi) lub za niepoprawnie sformułowany problem,
np. dotyczący rozpuszczalności skrobi
Przykłady poprawnej odpowiedzi:
- Skrobia nie mając właściwości osmotycznych, w przeciwieństwie do glukozy, nie podwyższa ciśnienia osmotycznego w komórkach.
- Skrobia jest nierozpuszczalna w wodzie, a więc w przeciwieństwie do glukozy, nie zwiększa stężenia soku komórkowego w komórkach lub nie zwiększa turgoru komórek, lub nie zmienia ciśnienia osmotycznego.
1 p. – za poprawne wyjaśnienie przyczyny magazynowania przez rośliny skrobi, a nie
glukozy, uwzględniające brak właściwości osmotycznych skrobi
0 p. – za wyjaśnienie niepoprawne lub niepełne, które odnosi się tylko do nierozpuszczalności
skrobi i nie uwzględnia wyników doświadczenia
