Biologia - Matura Maj 2016, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 28.
Informację genetyczną komórki chroni przed uszkodzeniem białko p53, nazywane „strażnikiem genomu”. Zdrowe komórki zawierają utajoną (nieaktywną) formę p53 o stężeniu utrzymywanym na niskim poziomie. Pod wpływem czynników uszkadzających DNA (promieniowanie γ, UV, niedotlenienie) dochodzi do aktywacji i wzrostu ilości białka p53. Aktywacja p53 powoduje zatrzymanie cyklu komórkowego w celu naprawy uszkodzeń. Jeśli uszkodzenia są zbyt rozległe i ich naprawa jest niemożliwa, p53 indukuje wtedy zaprogramowaną śmierć komórki (apoptozę). Ponad połowa ludzkich nowotworów charakteryzuje się mutacją w genie kodującym białko p53.
Na podstawie tekstu wyjaśnij, dlaczego mutacja genu białka p53 ułatwia rozwój nowotworów.
Rozwiązanie
Schemat punktowania
1 p. – za prawidłowe wyjaśnienie wpływu mutacji w genie kodującym białko p53 na rozwój
nowotworów, uwzględniające brak czynnika hamującego podziały komórkowe lub brak
apoptozy komórek.
0 p. – za odpowiedź, która nie spełnia powyższych wymagań, lub za brak odpowiedzi.
Przykładowe odpowiedzi
- Mutacja genu kodującego białko p53 ułatwia rozwój nowotworów, ponieważ w komórkach brakuje czynnika hamującego podziały komórek z nieprawidłową informacją genetyczną, co prowadzi do rozwoju nowotworu / guza nowotworowego / nowotworzenia.
- U ludzi ze zmutowanym genem kodującym białko p53 brakuje czynnika przekierowującego komórkę z nieprawidłową informacją genetyczną na drogę apoptozy, co może skutkować tym, że komórki zaczną się namnażać w sposób niekontrolowany.
Uwaga:
Nie uznaje się określenia, że „białko p53 naprawia genom / uszkodzenia w genach”.
