1. Strona główna
  2. Zadania maturalne z biologii
  3. Matura Czerwiec 2016, Poziom rozszerzony (Formuła 2007)

Biologia - Matura Czerwiec 2016, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) - Zadanie 14.

Kategoria: Układ krążenia Układ oddechowy Typ: Podaj i uzasadnij/wyjaśnij Podaj/wymień

Na rysunkach przedstawiono mechanizm transportu dwutlenku węgla z tkanek do płuc.

a)Na podstawie analizy rysunku dokończ opis (1.–3.) drogi dwutlenku węgla z tkanek organizmu do osocza krwi – odnieś się do procesów oznaczonych na rysunku cyframi 2 i 3.
  1. Dwutlenek węgla wytworzony przez komórki tkanki dyfunduje do naczynia krwionośnego i wnika do erytrocytu.
b)Na podstawie analizy rysunku podaj inny, niż oznaczony cyframi 2 i 3, sposób transportu dwutlenku węgla z tkanek do płuc.
c)Podaj nazwy dwóch struktur widocznych na rysunkach i zbudowanych z nabłonka jednowarstwowego płaskiego oraz określ znaczenie tej wspólnej cechy ich budowy dla wymiany gazowej w organizmie.

Struktury:

Znaczenie:

Rozwiązanie

a)
(0–1)

Schemat punktowania
1 p. – za prawidłowe uzupełnienie obydwu etapów drogi CO2 z tkanek do osocza krwi uwzględniające powstanie i przemieszczanie się jonów wodorowęglanowych.
0 p. – za odpowiedź, która nie spełnia powyższych wymagań, lub za brak odpowiedzi.

Przykładowa odpowiedź

  1. (We wnętrzu erytrocytu) CO2 reaguje / łączy się z wodą w wyniku czego powstaje H+ i HCO3– / powstają jony wodorowęglanowe / anhydraza węglanowa katalizuje rekcję wytworzenia kwasu węglowego.
  2. HCO– / anion wodorowęglanowy przenika / dyfunduje z erytrocytu do osocza krwi.

b)
(0–1)

Schemat punktowania
1 p. – za prawidłowe podanie innego, widocznego na rysunku, sposobu transportu CO2.
0 p. – za każdą inną odpowiedź lub za brak odpowiedzi.

Przykładowe rozwiązania

  • CO2 jest transportowany przez erytrocyty w postaci karbaminohemoglobiny / karbohemoglobiny.
  • CO2 we wnętrzu erytrocytu łączy się nietrwale z hemoglobiną / globiną i w ten sposób transportowany jest do płuc / HbCO2, HHbCO2
  • rozpuszczony (fizycznie) w osoczu krwi / CO2

c)
(0–1)

Schemat punktowania:
1 p. – za prawidłowe podanie nazw obu struktur wraz z określeniem znaczenia ich budowy dla wymiany gazowej
0 p. – za odpowiedź, która nie spełnia powyższych wymagań, lub za brak odpowiedzi.

Przykładowa odpowiedź

  • Struktury:
  1. ściana naczynia włosowatego / śródbłonek,
  2. ściana pęcherzyka płucnego (kolejność nie ma znaczenia).
  • Znaczenie: Dzięki temu, że ściany naczyń włosowatych i pęcherzyków płucnych są cienkie / jednowarstwowe, ułatwia to dyfuzję gazów oddechowych w płucach / z pęcherzyków płucnych do krwi.