Biologia - Matura Czerwiec 2019, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 6.
Na schemacie przedstawiono wyniki pięciu wariantów (A–E) doświadczenia, w którym badano wpływ fotoperiodu na zakwitanie dwóch gatunków roślin: dalii – rośliny dnia krótkiego oraz kosaćca – rośliny dnia długiego.
Podczas doświadczenia przerywano okres ciemności krótkim oświetlaniem roślin błyskami światła białego (wariant C) lub oświetlaniem roślin błyskami światła czerwonego (R, wariant D), albo oświetlaniem roślin błyskami światła czerwonego i następującymi po nich błyskami światła dalekiej czerwieni (FR, wariant E).
Na podstawie: Ł. Kowalewska, A. Mostowska, Dzień i noc w życiu roślin, „Kosmos” 3/64, 2015.
6.1. (0–1)
Na podstawie wyników wariantów A–C przeprowadzonego doświadczenia określ właściwości fotoperiodu konieczne do zakwitnięcia dalii.
6.2. (0–1)
Na podstawie wyników wariantów B, D i E przeprowadzonego doświadczenia sformułuj wniosek dotyczący zależności między przerywaniem ciemności błyskami światła czerwonego i błyskami światła dalekiej czerwieni a zakwitaniem kosaćca.
Rozwiązanie
6.1. (0–1)
Schemat punktowania
1 p. – za prawidłowe określenie właściwości fotoperiodu koniecznych do zakwitania dalii,
odnoszące się do nieprzerwanego okresu ciemności powyżej 12 godzin.
0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań lub za brak odpowiedzi.
Przykładowe rozwiązania
- Dalia zakwita, gdy nieprzerwany czas trwania okresu ciemności przekracza 12 godzin / trwa dłużej niż 12 godzin / trwa co najmniej 12 godzin.
- Badana roślina dnia krótkiego kwitnie, gdy nieprzerwany okres ciemności trwa dłużej niż okres światła.
- Dalia jest rośliną dnia krótkiego – nie zakwitnie, gdy okres ciemności będzie trwał krócej niż 12 godzin, / gdy będzie przerwany błyskiem światła.
Uwaga:
Nie uznaje się odpowiedzi nieodnoszących się do wyników wariantów A-–C, np. „długa,
nieprzerwana światłem noc”.
6.2. (0–1)
Schemat punktowania
1 p. – za prawidłowe sformułowanie wniosku, uwzględniającego pobudzający wpływ
błysków światła czerwonego w ciemności na zakwitanie kosaćca i znoszenie tego
efektu przez błyski światła dalekiej czerwieni.
0 p. – za odpowiedź niespełniającą powyższych wymagań lub za brak odpowiedzi.
Przykładowe rozwiązanie
- Błyski światła czerwonego w ciemności powodują zakwitanie kosaćca / badanej rośliny dnia długiego, a błyski światła dalekiej czerwieni znoszą ten efekt.
- Błyski światła dalekiej czerwieni w ciemności znoszą efekt błysków światła czerwonego, skutkującego skróceniem czasu nieprzerwanej ciemności i zakwitaniem rośliny dnia długiego/ kosaćca.
- Błyski światła czerwonego w ciemności powodują zakwitanie kosaćca / badanej rośliny dnia długiego, a błyski światła dalekiej czerwieni znoszą ten efekt.
- Światło czerwone zastosowane podczas długiej nocy stymuluje zakwitanie kosaćca, a zastosowanie po nim dalekiej czerwieni znosi ten efekt.
Uwagi:
Nie uznaje się odpowiedzi opisujących wyniki doświadczenia, np. Zakłócenia okresu
ciemności poprzez oświetlanie rośliny błyskami światła czerwonego spowodowało, że roślina
zakwitła, a potraktowanie w tym okresie kosaćca światłem dalekiej czerwieni spowodowało
brak jego kwitnienia.
Nie uznaje się odpowiedzi zbyt ogólnych, np. „Światło czerwone i daleka czerwień wpływają
na zakwitanie roślin”.
