Biologia - Informator CKE, Poziom rozszerzony (Formuła 2023) - Zadanie 4.
Gruźlica jest chorobą zakaźną wywołaną przez bakterie – prątki gruźlicy (Mycobacterium tuberculosis). Najczęściej zakażenie obejmuje płuca, ale prątki gruźlicy mogą docierać do wszystkich narządów i tkanek, a w pewnych okolicznościach – wywołać chorobę, która rozwija się u 5–10% osób zakażonych prątkami.
Szczepionka BCG (Bacillus Calmette-Guérin) zawiera żywe, osłabione prątki bydlęce (Mycobacterium bovis). Szczepionki BCG są uważane za bezpieczne. Odczyny poszczepienne występują bardzo rzadko, a jeżeli występują, to są niebolesne oraz mają tendencję do samowygojenia. Z uwagi na możliwość rozwoju infekcji, szczepionek zawierających żywe bakterie nie należy jednak aplikować osobom o obniżonej odporności, np. przyjmującym leki immunosupresyjne po przeszczepach narządów. Szczepienie BCG chroni niemowlęta i dzieci przed najcięższą postacią gruźlicy, tj. gruźliczym zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych. Jednakże tylko część badań wykazała skuteczność szczepionki BCG w zapobieganiu gruźlicy płuc.
Prątki mają nietypową budowę ściany komórkowej – odmienną zarówno od bakterii Gram-ujemnych, jak i Gram-dodatnich. Zewnętrzna błona jest stosunkowo gruba i leży na warstwie lipidów złożonych głównie z kwasu mikolowego. Te dwie zewnętrzne warstwy tworzą barierę nieprzepuszczalną dla wielu leków przeciwbakteryjnych, np. dla powszechnie stosowanych antybiotyków β-laktamowych.
M. Palmer i inni, Biochemical Pharmacology, University of Waterloo 2012.
4.1. (0–1)
Poniższym schematom (A–C) budowy struktur otaczających komórkę prokariotyczną przyporządkuj odpowiednią grupę bakterii spośród 1.–4.
- prątki
- bakterie Gram-ujemne
- bakterie Gram-dodatnie
- bakterie pozbawione ściany komórkowej
4.2. (0–1)
Oceń, czy poniższe informacje dotyczące gruźlicy i jej zapobiegania są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.
| 1. | Zakażenie prątkiem gruźlicy najczęściej przebiega bezobjawowo. | P | F |
| 2. | Szczepionka BCG może być niebezpieczna dla osób z obniżoną odpornością. | P | F |
| 3. | Podstawowym celem podawania szczepionki BCG jest zapobieganie gruźlicy płuc. | P | F |
Rozwiązanie
4.1. (0–1)
Zasady oceniania
1 pkt – za prawidłowe przyporządkowanie odpowiednich grup bakterii do wszystkich
schematów budowy ściany komórkowej.
0 pkt – za odpowiedź niespełniającą wymagań za 1 pkt albo za brak odpowiedzi.
Rozwiązanie
A. – 2. B. – 3.C. – 1.
Uwaga: Uznawane jest wpisanie nazw grup bakterii.
4.2. (0–1)
Zasady oceniania
1 pkt – za trzy poprawne odpowiedzi.
0 pkt – za odpowiedź niespełniającą wymagań za 1 pkt albo za brak odpowiedzi.
Rozwiązanie
PPF
