Chemia - Matura Lipiec 2020, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) - Zadanie 7.
Jodowodór HI, metan CH4 i siarkowodór H2S mają budowę kowalencyjną. Wszystkie te wodorki w warunkach normalnych są gazami.
Oceń, czy podane poniżej informacje są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.
| 1. | Różnica elektroujemności – w skali Paulinga – między atomem wodoru a atomem niemetalu w tych wodorkach jest różna. | P | F |
| 2. | Wszystkie wymienione wodorki bardzo dobrze rozpuszczają się w wodzie. | P | F |
| 3. | Spośród wymienionych wodorków największą zdolność do odszczepiania protonu w roztworze wodnym wykazuje jodowodór. | P | F |
Rozwiązanie
Schemat punktowania
1 p. – za poprawne wskazanie trzech odpowiedzi.
0 p. – za odpowiedź niepełną lub błędną albo brak odpowiedzi.
Poprawna odpowiedź
1 - F; 2 - F; 3 - P
Uwagi od BiologHelp:
Ocena prawdziwości informacji nr 1 zależy od tego jakim opracowaniem (danymi) posłużymy się do obliczenia różnicy elektroujemności. W zależności bowiem od opracowania czy zastosowanych zaokrągleń w przedstawieniu elektroujemności interesujących nas pierwiastków zdanie powyższe może być prawdziwe lub fałszywe. W związku z tym, że nikt nie wymaga od nas znajomości elektroujemności pierwiastków na pamięć, w trakcie rozwiązywania takiego zadania powinniśmy posłużyć się udostępnianymi przez CKE tablicami. Wg. tablic obowiązujących w formule 2015 elektroujemność interesujących nas pierwiastków przedstawiała się następująco:
H: 2,1
I: 2,5
C: 2,5
S: 2,5
Jak widać, zgodnie z tymi danymi zdanie 1. będzie fałszywe, tak jak zaznaczono w kluczu. Jeżeli jednak zajrzymy do tablic dla formuły 2023 zapiszemy następujące wartości:
H: 2,2
I: 2,7
C: 2,6
S: 2,6
Gdybyśmy zatem rozwiązywali identyczne zadanie w formule 2023 powinniśmy uznać to zdanie za prawdziwe, ze względu na odmienną elektroujemność jodu w stosunku do siarki i węgla. Swoją drogą, gdybyśmy dodali chociażby kolejne miejsce po przecinku w wartościach elektroujemności, mogłoby się okazać, że trudno byłoby znaleźć 3 "popularne" pierwiastki o identycznej elektroujemności. Stąd też uważam ocenę prawdziwości tak sformułowanej informacji za nietrafiony pomysł, ponieważ wprowadza ona dysonans pomiędzy wiedzą ogólną, zgodnie z którą jesteśmy w stanie przewidzieć, że odpowiednio rozwinięte wartości elektroujemności będą różne, a domyślną konwencją sposobu rozwiązywania tego typu zadania na maturze.
